Samenvatting

Op de Forensisch Psychiatrische Afdeling van GGZ Friesland te Franeker, draait de module omgaan met spanning (Doornebosch & Nijland 2009). In de module worden aan de deelnemers vier copingstrategieën geleerd; actief aanpakken, sociale steun zoeken, vermijden en afwachten en afleiding zoeken. Deze copingstijlen zijn afgeleid van de Utrechtse Coping Lijst (Scheurs, Van de Willige, Bosschot, Telligen & Graus, 1993). Uit onderzoek blijkt dat goede copingsvaardigheden bij stress, de herhalingskans voor gewelddadig gedrag verminderen (Canton, Van der Veer, Van Panhuis, Verheul & Van den Brink, 2004).
Er is weinig onderzoek gedaan naar de effecten van psychomotorische therapie (PMT), wat de reden is van het onderzoeken van deze module. De hypothese in dit onderzoek is dat de module "omgaan met spanning" bijdraagt aan het vergroten van de copingstrategieën om om te gaan met spanning. Tevens is de hypothese dat de cliënten na het volgen van de module minder spanning ervaren, waardoor ze lager scoren op de HKT-30 en dus de kans op recidive bij de cliënten laag is.
Renshof (2009) beschrijft een twee fase model van stressverwerking. Dit model ziet er als volgt uit:
Fase 1 Primary appraisal: In deze fase wordt een inschatting gemaakt van de bedreiging die een situatie vormt voor de gezondheid van een persoon. De bedreiging wordt hierin bepaald door de aard en de intensiteit van de stressor.
Fase 2 Secondary appraisal: De desbetreffende persoon bepaalt in deze fase op basis van de waarnemingen uit de eerste fase en de copingstrategieën die hij bezit, hoe groot de bedreiging van de situatie voor hem is.
Wanneer de persoon denkt dat hij over voldoende copingstrategieën beschikt, om deze situatie
aan te gaan, zal hij het probleem oplossen om verder te gaan.
In de module "omgaan met spanning" is gekozen voor de volgende definitie van coping; "cognities en gedrag gekozen door een individu die volgen op een herkenning van een stressvolle gebeurtenis, tevens ontworpen om hiermee om te gaan of met de consequenties ervan" (Van Wijck, 2008).
De vraagstelling van dit onderzoek is als volgt:
Kunnen de cliënten van de forensisch psychiatrisch afdeling van de GGZ Friesland te Franeker die deelnemen aan de PMT module "omgaan met spanning", na het volgen van de module, spanning beter hanteren?
De onderzoeksgroep bestaat uit de drie deelnemende cliënten aan de PMT module "omgaan met spanning", waarvan één cliënt vroegtijdig is uitgevallen. Voorafgaand (T0) aan en na afloop van de 12 weken durende module (T1), werden twee vragenlijsten afgenomen bij de deelnemende cliënten. De vragenlijsten zijn de Utrechtse Copinglijst (UCL) en de Symptom Checklist-90 (SCL-90).
Cliënt A en B ervaren na het volgen van de module, beiden minder angst en spanning. Bij cliënt A is dit niet te danken aan het vergroten van de copingstrategieën, aangezien zijn copingstrategieën gelijk zijn gebleven of zelfs gedaald zijn. Bij cliënt B kan het wel zo zijn dat de toename van copingstrategieën een rol heeft gespeeld bij het ervaren van minder angst en spanning. Dit resultaat kan verschillende hebben. Er kan op basis van de resultaten niet gezegd worden dat de module bijgedragen heeft aan het beter hanteren van spanning bij cliënt A en B.
Tot slot heeft dit explorerend onderzoek geleid tot een aantal aanbevelingen voor verder onderzoek en aanbevelingen voor verdere ontwikkeling van de module.