Samenvatting

Naar aanleiding van de vraag een studiemiddag te ontwikkelen voor basisschoolteams over het signaleren en begeleiden van risicokleuters is onderzoek gedaan naar wat er op de scholen in de
Haarlemmermeer al gedaan wordt aan signalering en begeleiding van deze leerlingen.
Het onderzoek spitst zich toe op de volgende vragen:
- Op welke wijze kunnen kleuters die mogelijk problemen krijgen met het leren lezen en spellen zo vroeg mogelijk gesignaleerd en begeleid worden en hoe gebeurt dat op de basisscholen in de Haarlemmermeer?
- Wat hebben de scholen in de Haarlemmermeer nodig om de signalering en begeleiding te kunnen verbeteren en wat verwachten de scholen van de logopedist/leesspecialist op dit gebied?
Om deze vragen te kunnen beantwoorden is een literatuuronderzoek verricht. De belangrijkste conclusies zijn:
- Leren lezen gaat niet vanzelf, het moet kinderen aangeleerd worden. Het is geen natuurlijk proces en ontwikkelt zich niet door rijping alleen. Om een goede leesstart temaken moet in de groepen 1 en 2 aandacht besteed worden aan mondelinge taalvaardigheid, fonologisch -
en fonemisch bewustzijn, kennis van geschreven taal, letterkennis, woordenschat en begrijpend luisteren.
- De belangrijkste factor voor het leren van een leerling is de professionaliteit van de leerkracht.
- Het is belangrijk om ook bij beginnende geletterdheid volgens een goede methode, volgens de handleiding te werken. Bij de keuze van een methode is van belang dat alle Tussendoelen van Beginnende Geletterdheid aan bod komen.
- Wanneer ouders en leerkrachten samenwerken met betrekking tot de (lees)ontwikkeling van kinderen, hebben vooral de risicoleerlingen hier veel profijt van.
- Bij de signalering van risicokleuters zijn fonemisch bewustzijn en letterkennis belangrijke voorspellers voor het succes van het latere leesonderwijs.
- Hulp aan risicokleuters dient frequent en kortdurend te zijn. Het liefst door de eigen leerkracht, binnen de groep en met dezelfde materialen en doelen als die voor de hele groep gelden. Kinderen leren het best in kleine heterogene groepen.
Uit de antwoorden van de Intern Begeleiders blijkt dat op alle scholen aandacht is voor vroegtijdige signalering van risicokleuters en dat vrijwel alle scholen het belangrijk vinden dat risicokleuters extra
worden begeleid. Op veel scholen wordt het als een probleem ervaren om effectieve hulp te organiseren. De logopedist/leesspecialist zou hierin een adviserende rol kunnen spelen. Scholen blijken meer behoefte te hebben aan schriftelijke informatieoverdracht of aan een persoonlijk gesprek dan aan een uitgebreide studiemiddag.
Naar aanleiding van dit onderzoek rijzen de volgende vragen: Hoe kan OnderwijsAdvies ervoor zorgen dat (nieuwe) informatie de juiste personen bereikt? En: Hoe is de werkwijze van de
voorschotbenadering te verenigen met de inzichten over effectieve begeleiding van risicokleuters?
Er volgen enkele aanbevelingen op het gebied van productontwikkeling en -verbetering en kwaliteitsverbetering van handelen binnen OnderwijsAdvies.