Samenvatting

Inleiding: Van de basisschoolkinderen heeft 9% leesproblemen. Naar aanleiding van verschillende onderzoeken zijn risicofactoren en voorspellers van leesproblemen geconstateerd die in een vroeg stadium gesignaleerd moeten worden: in de kleuterklas, voordat het daadwerkelijke lezen begint. Onderzoek wijst uit dat de behandeling van risicokleuters kan leiden tot vermindering van latere leesproblemen. Voor deze signalering zijn verschillende tests en protocollen beschikbaar, met als meest recente protocol het ‘Protocol Preventie van Leesproblemen groep 1 en 2’. Ondanks het beschikbare materiaal wijst de praktijk uit dat problemen in de vroege leesontwikkeling van kinderen in groep 2 regelmatig niet goed of te laat worden gesignaleerd. Ook uit een evaluatie van het oorspronkelijke Protocol blijkt dat er nog veel problemen zijn op het gebied van de signalering en de samenwerking met de logopedist. Met dit onderzoek is daarom in kaart gebracht hoe het signaleringsproces van voorspellers van leesproblemen wordt ervaren door leerkrachten van groep 2 van het regulier basisonderwijs en logopedisten, waar zij hierbij tegenaan lopen en wat nodig is.
Methode: De ervaringen van de respondenten zijn in kaart gebracht middels kwalitatief onderzoek aan de hand van interviews. Bij de dataverzameling is triangulatie toegepast ter verhoging van de validiteit van het onderzoek. Zes respondenten, waarvan drie logopedisten en drie leerkrachten, zijn geïnterviewd aan de hand van vijf topics. De interviews zijn getranscribeerd, open gecodeerd en daarna axiaal gecodeerd. Vervolgens zijn de vijf hoofdcodes en bijbehorende subcodes met elkaar vergeleken om overeenkomsten, verschillen en verbanden te kunnen beschrijven.
Resultaten: Uit dit onderzoek blijkt dat de ervaringen van de zes respondenten betreffende het signaleringsproces van voorspellers van leesproblemen erg uiteen lopen; zowel binnen de twee respondentengroepen (leerkrachten en logopedisten) als ertussen.
Discussie: Dit onderzoek heeft in kaart gebracht dat er boven verwachting veel positieve ervaringen zijn rond het signaleringsproces, maar er ook nog veel nodig is. Zowel onder leerkrachten als logopedisten is veel behoefte aan kennis over de leesontwikkeling, leesproblemen en voorwaarden voor groep 3. Daarnaast is er behoefte aan houvast tijdens het signaleren, bijvoorbeeld door middel van protocollen. Het Protocol zou meer bekendheid moeten krijgen, omdat dit zowel logopedist als leerkracht houvast kan bieden. Ook is betere afstemming, samenwerking en verdieping van contact gewenst. Naar aanleiding van dit onderzoek is verder onderzoek benodigd met betrekking tot generalisatie, de implementatie van het Protocol en uitbreiden van de bevindingen met ervaringen van IB’ers.
Bevat ook een samenvatting in het Engels.