Samenvatting

De aanleiding voor het onderzoek is de eerste ruwe opzet voor het RAAK project “ervaar mijn autisme”. Binnen dit project wil men een interactieve simulatieruimte ontwikkelen waarin de sensorische ervaringen van iemand met autisme worden nagebootst. Dit zodat een neurotypical (persoon zonder autisme) kan ervaren hoe dit is. Dit sluit aan bij de ontwikkeling die er gaande is waarbij er meer oog komt voor de rol van sensorische prikkelverwerking bij autisme. Met dit onderzoek wil ik bijdragen aan de bewustwording rondom dit onderwerp en scholen adviseren hoe zij hier rekening mee kunnen houden in de schoolomgeving. Uit de bestudering van bestaande theorie komt naar voren dat er vooral in het buitenland al meer aandacht bestaat voor de sensorische prikkelverwerking, maar dat dit in Nederland ook vorm begint te krijgen. Er zijn verschillende theorieën rondom autisme, waarin prikkelverwerking direct of indirect in terug is te vinden, echter lijkt geen enkele theorie een dekkende verklaring te geven. Naar aanleiding van de theorie en overleg met medestudenten is de onderzoeksvraag aangepast. De uiteindelijke hoofdvraag luidt: Hoe kunnen scholen en onderzoekers een (school)ruimte zo inrichten dat deze aansluit bij de sensorische informatieverwerking van leerlingen met autisme? Het onderzoek is uitgevoerd op de F-afdeling van (V)SO de Berkenschutse, binnen de F-afdeling is het onderwijs gericht op havo en vwo leerlingen met autisme. Om de hoofdvraag te beantwoorden is het onderzoek opgedeeld in twee aspecten, het afnemen van de Adolescent/Adult Sensory Profile (AASP) en een semigestructureerd interview. De AASP is afgenomen bij 25 leerlingen, de selectie heeft plaats gevonden door middel van toestemming en een a-selecte steekproef. Het afnemen van de AASP had als doel om zicht te krijgen op de sensorische prikkelverwerking bij leerlingen met autisme. Uit deze groep zijn 6 leerlingen geselecteerd voor het semigestructureerd interview. Hierbij is rekening gehouden met verdeling man/vrouw, het leerjaar en de uitslag van de AASP. Dit interview had als doel om de uitslagen van de AASP te verifiëren en om meer inzicht te krijgen in de sensorische ervaringen binnen verschillende schoolruimtes. De resultaten laten zien dat een meerderheid van de leerlingen op één of meerdere gebieden afwijkt op de AASP, maar dat de manier waarop en de mate waarin zeer verschillend is. Uit het onderzoek blijkt daarnaast dat coping strategieën een grotere rol spelen dan neurologische drempels. De conclusie is dat geen enkele leerling met of zonder autisme hetzelfde is en dat sensorische informatieverwerking een complex fenomeen is. Dit benadrukt het belang om oog te hebben voor het individu en te kijken hoe men een ruimte zo aangenaam mogelijk kan maken voor alle betrokkenen. Het advies luidt om voornamelijk te werken met flexibele hulpmiddelen en benaderingswijzen die ingezet kunnen worden ten behoeve van een individu of een groep leerlingen. Uit het onderzoek blijkt tevens dat de coping strategieën een grote rol spelen terwijl de nadruk in de theorie momenteel meer ligt bij de neurologische drempels. Het advies is om dit nader te onderzoeken, aangezien dit een wereld kan openen. Er zijn verschillende kritische kanttekeningen te plaatsen bij het onderzoek en de uitkomsten moeten dan ook met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Sleutelwoorden: autisme spectrum stoornis, sensorische informatieverwerking, AASP, ervaringen