Samenvatting

Dit praktijkgericht onderzoek vindt plaats op een school voor speciaal onderwijs. Leerlingen op deze school hebben een complexe problematiek, er is sprake van een combinatie van leer-, gedrags- en/of psychiatrische problemen. Sinds schooljaar 2015-2016 wordt er op de school gericht aandacht besteed aan het automatiseren van de basisbewerkingen van het rekenen. Uit de Citoscores van groep 6 blijkt dat zeven van de twaalf leerlingen landelijk gezien tot de 20% zwakst scorende leerlingen behoren. Uit de scores van de tempotoetsen blijkt dat de leerlingen, ondanks het rekenaanbod en het gerichte aanbod van dagelijkse automatiseeroefeningen, onvoldoende automaticiteit laten zien bij het optellen en aftrekken tot en met 20. Uit het theoretisch kader blijkt dat geautomatiseerde kennis van de basisvaardigheden van het rekenen van belang is voor een goede rekenontwikkeling. Borghouts en Notten (2015) geven aan dat het volgen van complexe rekenprocedures in de bovenbouw alleen bij een vlotte beheersing van de basisvaardigheden van het rekenen kans van slagen hebben. Ruijssenaars, Van Luit en Van Lieshout (2004) geven aan dat leerlingen met een rekenachterstand, door intensieve herhaling, toch tot het automatiseren van de basale rekenfeitenkennis kunnen komen. Herhaling dient volgens hen een essentieel onderdeel van het rekenonderwijs te zijn. Voor een goede rekenontwikkeling is intrinsieke motivatie van groot belang. Om tot intrinsieke motivatie te komen zijn de drie psychologische basisbehoeften: relatie, competentie en autonomie (Deci & Ryan, 2000) noodzakelijk. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat rekenspellen uitermate geschikt zijn voor het vergroten van de motivatie en om tegemoet te komen aan de psychologische basisbehoeften. Naar aanleiding van de probleemstelling en het theoretisch kader is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd: ‘Welke invloed heeft de dagelijkse inzet van rekenspellen gedurende acht weken op de motivatie en de ontwikkeling van de automatisering bij het rekenen? Om deze vraag te kunnen beantwoorden is er gedurende acht weken dagelijks met rekenspellen gewerkt en zijn verschillende onderzoeksmethoden ingezet om de resultaten hiervan te onderzoeken. Uit de resultaten blijkt dat de inzet van rekenspellen bij leerlingen een positieve uitwerking heeft gehad op de motivatie ten aanzien van rekenspellen en op de resultaten van het automatiseren van de basisbewerkingen tot en met 20. De begeleiders van de onderzoeksgroep hebben tijdens het onderzoek een grote inzet, betrokkenheid en motivatie bij de leerlingen gezien. Er kan echter niet gezegd worden dat bovenstaande automatisch heeft geleid tot een verandering in de algemene rekenattitude.