Samenvatting

In de dagelijkse praktijk in groep 4 op SBO de Horst ervoeren mijn collega's en ik handelingsverlegenheid in de omgang met vijf leerlingen die een zorgelijke werk- en zithouding aannamen. Ze zaten onderuitgezakt, moesten veel aangestuurd worden en vroegen veel aandacht van de leerkrachten. Deze gedragingen vielen vooral op tijdens de zelfstandige verwerking van Technisch Lezen en Rekenen, waardoor er een andere aanpak vereist werd. Naar aanleiding van een analyse van eerder uitgevoerd onderzoek, overleg met collega's en het bestuderen van verschillende literatuur rondom het verbeteren van de werkhouding, werd ik geënthousiasmeerd door de oplossingsgerichte methodiek. De onderzoeksvraag die hieruit voort vloeide, luidt als volgt: Welk effect heeft de inzet van oplossingsgerichte interventies op de werk- en zithouding van vijf moeilijk lerende leerlingen uit groep 4, tijdens de zelfstandige verwerking van Technisch lezen en Rekenen? Om inzicht te krijgen in de beginsituatie van de leerlingen, is er aan het begin van het praktijkgerichte onderzoek een aangepaste tijdsteekproef (Bakker-Beens, Gierling & Van de Meugheuvel, 1995) afgenomen waarbij ook gekeken werd naar de zithouding. Aan de hand van de resultaten hiervan zijn er gedurende 3 weken individuele oplossingsgerichte gesprekken gevoerd aan de hand van schaalvragen (Cauffman & Van Dijk, 2009) en aspecten uit Kids' Skills (Furman, 2007) en Mission Possible (Furman & Beumer-Peeters, 2010). Vervolgens hebben de leerlingen 4 weken dagelijks aandacht besteed aan hun werk- en zithouding, door middel van het ontwikkelde werkboekje "Ik kan het!". Daarmee ontvingen ze complimenten van hun supporters. In week 21 vond een eindmeting plaats aan de hand van hetzelfde tijdsteekproef-formulier, waarbij te zien was dat er bij 4 van de 5 leerlingen een verbetering tot stand is gekomen in hun werk- en zithouding. Afsluitend zijn opnieuw oplossingsgerichte gesprekken gevoerd aan de hand van schaalvragen (Cauffman & Van Dijk, 2009) en heeft een gezamenlijke viering plaatsgevonden, hetgeen in de methode Kids' Skills (Furman, 2007) een belangrijk onderdeel is. Dit onderzoek laat zien dat oplossingsgerichte interventies bij 80% van de moeilijk lerende leerlingen uit dit onderzoek een bepaalde mate van bewustwording heeft gerealiseerd.