Samenvatting

In Nederland bedraagt het aantal valincidenten bij 65-plussers meer dan één miljoen per jaar en wordt vallen gezien als de tweede hoofdoorzaak van dodelijke ongelukken.1 In Op de Bies, een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking, kent het aantal valincidenten van de afgelopen vijf jaar een sterke toename. Dit wordt met name waargenomen in de woongroep met ouderen. Naast lichamelijke gevolgen, brengt dit ook financiële gevolgen met zich mee.
Deze scriptie gaat in op het modificeren en implementeren van een reeds door Schukkink ontwikkelde richtlijn in 2006: ‘Valpreventie bij cliënten met een verstandelijke beperking’. In deze afstudeeropdracht is de volgende vraagstelling geformuleerd:
‘Is een gemodificeerde richtlijn valpreventie voor ouderen (>50 jaar) met een verstandelijke beperking implementeerbaar binnen instelling Op de Bies en is deze effectief voor het reduceren van het aantal valincidenten?’
Om een antwoord te kunnen geven op de vraagstelling, is deze scriptie onderverdeeld in drie hoofdstukken. Hoofdstuk 1 beschrijft de modificatie van een valpreventie richtlijn, zodat deze aan de eisen en randvoorwaarden van Op de Bies zal voldoen. Daarvoor zijn in een literatuurstudie recente richtlijnen, systematic reviews en ontwikkelingen over valpreventie onderzocht. Daarnaast heeft een focusinterview met het management van Op de Bies elementen voor het modificeren van de richtlijn opgeleverd, zoals een evaluatie van medicatie door de arts, een checklist van hulpmiddelen en specifieke actieplannen op korte en lange termijn. Na een presentatie van de gemodificeerde richtlijn valpreventie, is een proefperiode van één week gestart. Tijdens deze proefperiode zijn de laatste elementen voor het modificeren van de richtlijn bepaald.
Hoofdstuk 2 beschrijft de implementeerbaarheid van de gemodificeerde richtlijn valpreventie, welke is gebaseerd op een implementatieplan volgens Grol en Wensing. Uit een tussentijdse evaluatie is gebleken dat, door gebrek aan faciliteiten, het dagelijkse programma: ‘Meer bewegen Op de Bies’ slechts sporadisch is uitgevoerd. Daarnaast bleek het uitvoeren van de aanbevelingen volgens de richtlijn valpreventie moeilijk, wegens een continue wisseling in de personeelssamenstelling. Toch vinden er meer beweegmomenten plaats, vergeleken met de periode vóór de pilot studie. Aan het einde van dit hoofdstuk is de definitieve richtlijn valpreventie (geïmplementeerd op 1 mei 2012, voor de duur van één jaar) voor mensen met een verstandelijke beperking toegevoegd.
Tot slot zijn het aantal valincidenten in kaart gebracht en kan geconcludeerd worden dat er tijdens de pilot studie van twaalf maanden (2012-2013) zeven valincidenten zijn geregistreerd; een daling van 65%, ten opzichte van het aantal valincidenten in 2011. Uit een (statistische) analyse blijkt dat het huidige aantal valincidenten significant afwijkt ten opzichte van het valgedrag van voorgaande jaren. Dit impliceert echter niet dat de daling in het aantal valincidenten per definitie wordt veroorzaakt door de implementatie van de gemodificeerde richtlijn valpreventie. Een nieuw onderzoek, gedurende een langere testperiode en een grotere testgroep zou de betrouwbaarheid van de statische analyse kunnen doen verhogen.