Samenvatting

Dit onderzoek is een deelonderzoek van het promotie-onderzoek naar de specifieke bijdrage van ervaringsdeskundigheid in de psychiatrie en verslavingszorg, onder leiding van Alie Weerman, met als uiteindelijk doel het ontwikkelen en starten van een traject binnen de opleidingen SPH en MWD waarin studenten met ervaring in de psychiatrie en/of de verslavingszorg hun ervaringen kunnen integreren in hun professioneel handelen.
Dit huidige onderzoek bouwt voort op de resultaten die verkregen zijn door Yvonne Berends, in haar onderzoek naar de prevalentie van ervaringskennis binnen de opleiding.
Voor dit onderzoek zijn elf studenten en vijf docenten geïnterviewd. De onderzoeksvraag hierbij was:
Welke betekenis geven studenten en docenten aan ervaringskennis binnen de opleiding SPH?
Met betekenis wordt bedoeld welke waarde, in de zin van het ervaren van voordelen of valkuilen, studenten en docenten hechten aan ervaringskennis binnen de opleiding SPH.
De studenten die voor dit onderzoek geïnterviewd zijn, hadden - op één student na - allemaal eigen ervaring in de hulpverlening op het gebied van psychiatrie of verslaving. De docenten hebben veelal ervaringen gehad met studenten met ervaringskennis, door het geven van stagebegeleiding, leerprocesbegeleiding en supervisie.
Door middel van diepte-interviews is getracht de onderzoeksvraag te beantwoorden. Na het afnemen van de interviews, zijn de gesprekken veelal letterlijk uitgewerkt, om de formulering van de uitspraken van de geïnterviewde zo precies mogelijk over te nemen.
Nadien zijn de interviews door de onderzoekers afzonderlijk gecategoriseerd in steekwoorden. De lijsten steekwoorden zijn vervolgens vergeleken, waarbij steekwoorden die maar door één onderzoeker uit een interview waren gehaald, achterwege werden gelaten. Uiteindelijk ontstond er op deze manier voor elk interview een gecomprimeerde lijst met steekwoorden.
In verdere analyse is gekeken of sommige steekwoorden overeenkwamen in de verschillende interviews. Resultaten hiervan zijn in dit rapport te vinden.
Er kan geconcludeerd worden dat studenten zowel voordelen als nadelen ondervinden van hun ervaringskennis in de opleiding. Als voordeel werd vaak genoemd - zowel door studenten als docenten - dat een student met ervaringskennis zich beter in kan leven in de cliënt. Als valkuil werd genoemd door studenten, dat het gevaar dreigt dat men denkt te weten, door eigen ervaring, wat een cliënt nodig heeft. Een valkuil die door docenten werd genoemd, had betrekking op studenten die deelnemen aan de opleiding, maar hun problematiek nog niet afgesloten hebben. Hierbij bestaat de kans dat zij voordurend tegen hun eigen problematiek aanlopen in de opleiding.
Wat hiermee te maken heeft zijn de voorwaarden die zijn genoemd. Naast voordelen en valkuilen zijn er ook voorwaarden genoemd, wat voornamelijk te maken had met het nog niet hebben afgesloten of verwerkt van de eigen problematiek. Om de voordelen van het hebben van eigen ervaringen in de psychiatrie en/of verslavingszorg tot hun recht te laten komen, werd door vijf van de tien (50%) geïnterviewde studenten en twee van de vijf (40%) van de geïnterviewde docenten genoemd dat de problematiek (grotendeels) op de achtergrond moet zijn.
Naast voordelen en valkuilen van ervaringskennis, is ook het toekomstige traject voor studenten met ervaringskennis besproken. Duidelijk is geworden dat het merendeel van de studenten en de docenten positief staan tegenover het traject voor ervaringskennis dat Windesheim wil opstarten. Een groot gedeelte van de geïnterviewde personen heeft aangegeven het nut te zien van het werken met ervaringskennis/ervaringsdeskundige hulpverleners in de GGz en verslavingszorg. Het positief en functioneel leren in te zetten van hun ervaringskennis lijkt hen daarom zinvol. Als voorwaarde voor het traject werd een goede intake genoemd, met als doel op deze manier de studenten te selecteren waarbij de problematiek verdwenen is of grotendeels op de achtergrond is.