Samenvatting

Vanaf 2007 is er in de regionale kranten van de Stentor regelmatig bericht over plannen van de
gemeenten Hattem, Kampen en Oldebroek om in het grensgebied van hun gemeenten een
windmolenpark van 12 turbines aan te leggen. Er is in ieder geval in de gemeente Hattem en
Kampen sprake van stevige discussies tussen ‘politiek’ en burgers en belangenorganisaties over
de wenselijkheid van een windmolenpark op het ‘drielandenpunt’ van de drie gemeenten. Het
windpark past in het beleid van de rijksoverheid om meer duurzame energie te produceren. De
provinciebesturen van Overijssel en Gelderland – verantwoordelijk voor het realiseren van
duurzame energie in hun provincies - vinden de locatie aantrekkelijk. Veel inwoners en
belanghebbenden dachten daar anders over en maakten van alle inspraakmiddelen gebruik om
het plan tegen te houden. De druk en de argumenten van de burgers bleken zo sterk dat tegen
de zin van de lokale bestuurders van Hattem en Kampen en die van de provinciale bestuurders,
de volksvertegenwoordigers van beide gemeenten zwichten. Voorlopig komt er geen
windmolenpark in het grensgebied van de drie gemeenten1.

De kwestie is een mooie casus waarin het thema van dit onderzoek aan de orde komt:
deliberatieve democratie, publieke oordeelsvorming en de rol met betrekking tot beide van de
media. Tal van vragen kunnen bij deze casus gesteld worden. Was er sprake van deliberatieve
democratie? Hebben de burgers op grond van de berichtgeving in de lokale en regionale pers
zich een goed oordeel kunnen vormen over de kwestie? Was er wel sprake van
oordeelsvorming of slechts van publieke opinie? Hebben de media de deliberatieve democratie
ondersteund? Is de rol van de media goed geweest?

In dit onderzoek worden deliberatieve democratie, publieke oordeelsvorming over lokale issues
en de rol daarin van lokale media in hun onderlinge samenhang onderzocht. In termen van het
paradigma van de civiele journalistiek worden democratie en journalistiek bij elkaar gebracht
en worden belangrijke uitgangspunten geformuleerd2. De combinatie deliberatieve democratie
en publieke oordeelsvorming kan worden beschouwd als een poging de relatie tussen
democratie en journalistiek nader uit te werken. De deliberatieve democratie vormt de context
waarbinnen publieke oordeelsvorming plaatsvindt. Het is eveneens binnen die context dat
media een bijdrage kunnen leveren aan verbetering van de publieke oordeelsvorming.
Uitgangspunt voor dit onderzoek is dat lokale media een belangrijke bijdrage kunnen leveren
aan het verbeteren van de publieke oordeelsvorming en daarmee van de Nederlandse
deliberatieve democratie. Het onderzoek moet antwoord geven op de vraag: Hoe kan de
journalistiek ten behoeve van een deliberatieve vorm van democratie de kwaliteit van de
publieke oordeelsvorming op lokaal niveau verbeteren? Het is de bedoeling een praktisch
instrument aan te dragen dat journalisten kunnen gebruiken om hun bijdrage aan publieke
oordeelsvorming in kaart te brengen. Aan de hand van casussen moet worden vastgesteld of
het instrument inderdaad bruikbaar is.

Om die vraag te kunnen beantwoorden wordt in hoofdstuk 1 het begrip deliberatieve
democratie nader verkend .Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 het begrip publieke
oordeelsvorming theoretisch onderzocht. In hoofdstuk 3 wordt nagegaan welke rol de media
kunnen spelen bij het verbeteren van de publieke oordeelsvorming in een deliberatieve context.
Aan de hand van de casus ‘Windmolenpark N5 Kampen- Zuid’ wordt in hoofdstuk 4 vastgesteld
of het ontwikkelde instrument voldoende houvast biedt voor verder onderzoek. Een korte
evaluatie van de onderzoeksmethode is in hoofdstuk 5 beschreven.

Om die vraag te kunnen beantwoorden wordt