Samenvatting

Het doel van dit onderzoek is NSL vertellen wie de zoekende en twijfelende student is, wat deze student nodig heeft en hoe zij zelf goede begeleiding kunnen bieden.
De literatuurstudie bracht de volgende informatie naar voren. In Nederland heeft zich een kwalitatieve verandering van de vorm van religie voorgedaan. Institutionaliteit stoot mensen af, zij zoeken het liever in open en vloeibare bewegingen. Zo ook de student in Leiden. Een studentenvereniging is een prachtig voorbeeld van zo’n nieuwe, vloeibare vorm. Studenten willen individueel, vrij en authentiek kunnen zijn. Hun religie is een zelf uitgevonden en op maat gemaakt construct dat buiten religieuze instituten wordt gemaakt. Er is sprake van bricolage, een ‘mix and match’ religie wat allerlei elementen van verschillende levensovertuigingen samenvoegt. Hierdoor wordt subjectivisme als moreel goed gezien en zijn stelligheid en exclusiviteit verkeerd.
Het zoekproces is ook wel een leerproces: een proces waar betekenisgeving plaatsvindt. Dit begint bij het referentiekader, al het eerder geleerde. Dat bepaalt of en hoe nieuwe informatie wordt toegevoegd aan het oude. In de vier leermanieren theorie, reflectie, sociale interactie en ervaring voert bij studenten de theorie de boventoon.
Voor het zoekproces maakt het een verschil wat de aanleiding is. Is er sprake van leren uit eigen beweging, transformatief leren of leren in een botsing van culturen? De inhoud, heftigheid en het verloop verschilt hierdoor, en hiermee ook de nodige benadering van deze studenten.
Waar de kerk bijna uitsluitend aanbod heeft voor de groep studenten die zich verbonden voelt met het instituut en de normen en waarden van de kerk heeft geïnternaliseerd, heeft NSL ruimte voor alle soorten groepen. Ze staat open voor alle groepen en probeert door bekendheid en het gebruiken van haar leden ook alle groepen naar zich toe te trekken. Veel activiteiten zijn gericht op een eerste contactmoment en hebben een open en laagdrempelig karakter.
De steekwoorden van wat studenten aantrekt komen redelijk overeen met de steekwoorden van het aanbod van NSL. Beiden zijn studerend (nadenkend, kritisch, nuchter, open voor anderen, ruimte voor vragen), er is ruimte voor vragen, gesprek en discussie, ruimte voor verschillende ideeën en visies en het samenstellen wat je zelf wil, er wordt weinig commitment gevraagd en er is aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. Iets waar NSL in verschilt van de gemiddelde student is haar stelligheid in sommige zaken, iets wat een student zou kunnen afstoten. Ook tussen christenen bij NSL is er veel verschil in beleving, het omgaan met en het interpreteren van het christelijk geloof, maar over basale zaken is er wel overeenstemming. Anderen krijgen wel de ruimte om te geloven wat ze willen, maar om lid te worden bij NSL of om christen te worden wordt wel verwacht dat de student aan deze basale zaken voldoet.
Het aanbod wordt ‘gedaan’, het loopt, en veel onderdelen matchen bij de zoekende en twijfelende student. Wat compleet leeg gelaten wordt is het hele onderdeel ‘evaluatie en afstemming’, of dat nou is bij NSL: terugkoppeling krijgen van commissies of participanten en hier iets mee doen, het toepassen van verschillende leermanieren of andere strategieën of dat het is bij de participerende student: het bewust bezig gaan met het referentiekader, het leer- en veranderproces en het doel van de zoektocht.
De interviews bevestigen veelal de literatuur, maar geeft soms ook bijsturing of verdieping. Opvallend is dat alle respondenten in hun kinder- en tienertijd het christelijke geloof of God gemakkelijk hebben aangenomen of juist verworpen, en dat bij allemaal de zoek- of twijfeltocht in de studententijd op gang is gekomen of opmerkelijk is gegroeid in heftigheid en diepgang. Dit proces is voor een ieder van hen een intensief proces, voor sommigen heeft dit ook effect op hun gesteldheid. De drie aanleidingen voor de zoek- of twijfeltocht die werden genoemd zijn studie, persoonlijke gesprekken met mensen en NSL zelf. De meesten hebben vragen over de realiteit van God en het effect daarvan op zijn of haar persoonlijke leven. Een groot deel heeft ook vragen over de betrouwbaarheid en inhoud van de bijbel. Wat iedereen wil, is zekerheid over God en hem kunnen vertrouwen. Wat de studenten zouden willen is voornamelijk relationeel, dingen zoals veiligheid, troost, gehoord worden, vervuld worden en antwoord krijgen.
Het grootste deel van de respondenten heeft momenteel geen bevredigende antwoorden, heeft de zaken niet op een rijtje en blijft steken op het punt waar ze nu is. Opvallend is dat de twee die wél groei zien in hun proces allebei gebruik maken van een mentor. Hoe nu verder weten de meesten niet. Wat wel duidelijk is, is dat de studenten het proces zélf in de hand willen houden. Wat zij nodig hebben van anderen is het aangespoord worden en mogelijkheden gefaciliteerd krijgen. Alle vier de manieren van leren zijn belangrijk voor hun leerproces, hoewel theorie vaak eerstgenoemde is en hetgeen wat het belangrijkst gevonden wordt. In gesprek met anderen willen ze kunnen vragen (naar ervaring, informatie en advies) en bevraagd kunnen worden. Belangrijk is dat ze de ruimte krijgen en niet gepushed worden.
Over het algemeen wordt de Alpha-cursus als intensief en positief ervaren. Aandachtspuntjes zijn de informatieverschaffing en de doorstroom naar ‘iets anders’. Verschillende andere initiatieven vanuit de vereniging worden als positief ervaren, zoals open dispuutsavonden, de durftevragenweek en de 40-Days challenge. Een opvallend aandachtspuntje is de zomer. Er wordt nog weinig ondernomen in de zomer, terwijl dat vaak een punt is voor studenten om weer bewuste, goede stappen te nemen in hun proces. Er zijn veel losse ideeën, zoals het heroppakken van twijfelavonden, een boekenlijst en vaker open dispuut. Regelmaat wordt ook ervaren als prettig. Na de Alpha-cursus zouden de studenten wel een vervolg willen zoals een Bèta-cursus (die nu niet altijd van de grond komt) of iets dergelijks. Wat studenten aantrekt is openheid en vrijheid van doen en denken, de ruimte voor ieders persoonlijke proces of manier (inclusiviteit), en het horen van persoonlijke verhalen over Gods realiteit in iemands leven. Wat afstoot zijn vaagheid, abstractheid, gepushed worden, zweverigheid, stelligheid en strikte regels.