Samenvatting

Sinds 1 februari 2006 is de onderwijswet 'Actief Burgerschap en Sociale Integratie' van kracht. Als uitvloeisel van die wet hebben alle scholen, regulier en speciaal onderwijs, vanaf 1 september 2006 moeten laten zien dat er aandacht wordt besteed aan 'Actief Burgerschap'. De manier waarop daar invulling aan wordt gegeven, is voor scholen geheel vrij mits kerndoelen van 'Actief Burgerschap' als lesoverstijgend vak terug te vinden zijn binnen het onderwijsprogramma.
Het SO en VSO team van De Linde heeft ervoor gekozen rond 2010/2011 uitvoering te geven aan bovengenoemde onderwijswet door een klankbordgroep te installeren. Omdat het nog de vraag is of zo'n klankbordgroep de beste manier van jongerenparticipatie is voor De Linde en er ook vragen leven rond de eventuele gevolgen voor de organisatie en het klimaat binnen de school, is er voor gekozen daar eerst onderzoek naar te doen.
Een belangrijke ontwikkeling is dat het cognitieve niveau van jongeren die bij scholen als De Linde instromen, in de toekomst gemiddeld lager wordt. De Linde krijgt bovendien meer jongeren aangemeld met een meervoudige beperking. Een belangrijke vraag is dan ook of participatie in de zin van medezeggenschap door deze jongeren mogelijk is, en zo ja in welke vorm of op welke manier.
Voor dit onderzoek is literatuur geraadpleegd over jongerenparticipatie en burgerschap. Omdat deze begrippen nogal veelomvattend zijn en vaak algemeen beschreven, is gezocht naar aanknopingspunten binnen de schoolse praktijk: In het bijzonder die van het speciaal onderwijs. Die bleken er niet te zijn.
Om toch een vertaalslag mogelijk te maken naar die praktijk is een aantal observaties toegevoegd en zijn interviews gedaan bij scholen voor speciaal onderwijs die al enige ervaring hebben opgedaan met vormen van een leerlingenraad. Dit om theorie en praktijk dichter bij elkaar te brengen.
Met dit onderzoeksrapport wordt getracht een bijdrage te leveren aan het in kaart brengen van jongerenparticipatie binnen het onderwijs aan leerlingen met een meervoudige en/of cognitieve beperking.

Noten van de onderzoeker:
• Daar waar hij gebruikt wordt kan ook zij bedoeld worden.
• Het woord jongeren kan ook staan voor kind of leerling. Voor de leesbaarheid van het onderzoek is gekozen voor een eenduidige benaming.