Samenvatting

De vraagstelling die in mijn scriptie centraal staat is:
"Op welke wijze kan de psychomotorisch therapeut gebruik maken van de methodiek differentiatietherapie, gericht op allemansvriendgedrag, in zijn behandeling bij licht verstandelijke beperkte kinderen met een verstoord hechtingsgedrag."
In verschillende boeken lees je theorieën over hechting en verstoorde hechting. Zo zijn er veel verschillende 'vormen' van verstoord hechtingsgedrag. In mijn scriptie gaat het over allemansvriendgedrag. Wanneer kinderen in de babytijd niet in staat zijn om zich te hechten aan één of meerdere hechtingsfiguren kan er verstoord hechtingsgedrag ontstaan, wat zich onder andere kan uiten in allemansvriendgedrag. Om te overleven leert het kind zichzelf aan om alle volwassenen te gebruiken.
Bij licht verstandelijke beperkte kinderen zie je vaak een verstoord hechtingsgedrag. Wat de reden hiervan kan zijn is nog onbekend en hier is nog weinig onderzoek naar gedaan, maar er zijn wel verschillende componenten die er mee te maken kunnen hebben. Om een goede hechtingsrelatie tussen hechtingsfiguur en kind te krijgen is het belangrijk om sensitief te reageren op het gedrag van het kind. Dit houdt in dat de hechtingsfiguur snel en adequaat weet te reageren op de signalen van het kind. Wanneer het kind verstandelijk beperkt is, is de kans groter dat het kind signalen geeft die moeilijk te begrijpen zijn. Zo zie je bij JM dat de ouders niet de kwaliteiten hadden om sensitief te reageren op de behoeften van JM. Dit heeft mogelijk te maken met de psychische problemen van beide ouders.
PMT is een therapie die goed aansluit bij verstandelijk beperkten. De thema's die binnen de PMT aan bod komen zijn oefen- en ervaringsgericht. Dit sluit nauw aan bij de differentiatietherapie. Door te oefenen leer je binnen de differentiatietherapie te differentiëren in smaak, gevoel, sensorische tastbaarheid, emoties en uiteindelijk ook in mensen. De differentiatietherapie van mevrouw A. Vreugdenhil is niet geschreven voor kinderen met een licht verstandelijke beperking. Toch hoeft de verstandelijke beperking geen belemmering te zijn om deze therapie te kunnen volgen, aangezien het binnen de PMT thema's gaat om het ervaren en het herhalen. Daarom denk ik dat het mogelijk is dat het differentiëren van volwassenen zal integreren bij deze doelgroep. Het is wel mogelijk dat het wat meer tijd kost bij kinderen met een licht verstandelijke beperking omdat zij meer moeite hebben met leren en hierin meer ondersteuning nodig hebben van de therapeut.
De differentiatietherapie bestaat uit vier fasen. Deze vier fasen kunnen niet zonder aanpassingen gebruikt worden binnen de psychomotorische therapie. Als concreet antwoord op de vraagstelling heb ik in paragraaf 5.6. een schema uitgewerkt. De belangrijkste aspecten van de verschillende fasen heb ik terug laten komen in de PMT thema's die beschreven staan in dit schema.
In de eerste fase zijn dat: grenzen aangeven, omgaan met materiaal en omgang met elkaar.
In de tweede fase zijn dat: emoties kennen en herkennen.
In de derde fase zijn dat: samen zijn, samenwerken en samen opbouwen en opruimen.
Mogelijk kan er binnen de PMT, de kern van de differentiatietherapie (het differentiëren in mensen) niet gehaald worden . De voornaamste reden hiervan is de minder intensieve relatie. Er is binnen de PMT geen dagelijks contact met de cliënt mogelijk omdat er vanuit een ambulante setting wordt gewerkt. Wanneer de kern niet gehaald wordt is de therapie geen verspilde moeite of tijd. De thema's die hierboven staan beschreven bij de verschillende fasen zijn doelen op zich en kunnen ook los van het differentiëren behaald worden.
In mijn scriptie heb ik onderzocht hoe de differentiatietherapie gebruikt kan worden binnen de PMT. Ik heb dit niet ten uitvoer gebracht, aangezien het hier gaat om een jarenlang proces. Dit betekent dat ik ook geen uitspraken kan doen over eventuele resultaten.