Samenvatting

De aanleiding van dit onderzoek is een vraag van de intern begeleider. Op OBS Karrepad is geen beleid aanwezig dat gericht is op het onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen. Niet alle leerkrachten van OBS Karrepad weten hoe ze tegemoet kunnen komen aan de onderwijsbehoeften van (hoog)begaafde leerlingen. De intern begeleider heeft dit probleem gesignaleerd en vindt dat er een beleid moet komen op dit gebied. Dit onderzoek wordt gezien als de basis van het nog te schrijven beleid. Het uiteindelijke doel van dit onderzoek is dat de leerkrachten van OBS Karrepad een effectieve aanpak hanteren wat betreft het onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen en dat ze tegemoet komen aan de onderwijsbehoeften van deze leerlingen. De centrale vraagstelling is gericht op de wijze waarop leerkrachten tegemoet kunnen komen aan de behoeften van (hoog)begaafde leerlingen. Om deze vraag te kunnen beantwoorden heeft er een literatuuronderzoek plaatsgevonden. Daarnaast zijn drie leerkrachten uit de verschillende bouwen geïnterviewd, is er een vragenlijst uitgereikt aan de leerkrachten en aan een select aantal leerlingen, heeft er een methode analyse plaatsgevonden en is er een bezoek gebracht aan de Leonardo afdeling van CBS de Zaaier. Tijdens dit bezoek is er geobserveerd en hebben er interviews met leerkrachten en leerlingen plaatsgevonden. Dit onderzoek is praktijkgericht en is een combinatie van een survey onderzoek en een evaluatieonderzoek.
Uit de resultaten blijkt dat er op OBS Karrepad veel verschillende middelen/methodes worden ingezet om tegemoet te komen aan de behoeften van de (hoog)begaafde leerlingen. Welke methodes/middelen er in een klas ingezet worden is leerkrachtafhankelijk, hier zijn geen schoolbrede afspraken over gemaakt. Door de afwezigheid van methodes/middelen voor (hoog)begaafde leerlingen die in alle klassen worden ingezet, is er geen sprake van een doorgaande leerlijn voor deze leerlingen. De leerlingen krijgen elk jaar met nieuwe methodes te maken, waardoor de ontwikkeling van deze leerlingen niet goed gemeten kan worden.
De leerkrachten van OBS Karrepad hebben een goed beeld van aspecten waar een methode aan moet voldoen om tegemoet te komen aan de behoeften van (hoog)begaafde leerlingen. Uit de antwoorden van de vragenlijst en de interviews blijkt dat veel leerkrachten waarde hechten aan het feit dat een methode uitdagend is en aansluit bij de meervoudige intelligenties van Gardner. Deze aspecten komen ook terug in de literatuur (Drent & van Gerven, 2007; Landelijk informatie Centrum Hoogbegaafdheid [LICH], 2012).
Uit de antwoorden van de vragenlijst en de interviews blijkt dat er wel een eenheid bestaat op de school wat betreft de wijze waarop er instructie wordt gegeven aan (hoog)begaafde leerlingen. De meeste leerkrachten van de onder- en middenbouw laten de (hoog)begaafde leerlingen meedoen met de klassikale instructie, omdat zij vinden dat de instructie de basis is voor elk kind. In de bovenbouw worden de kinderen niet verplicht om mee te doen met de klassikale instructie. Wind en Feenstra (2003) omschrijven verschillende denkwijzen van (hoog)begaafde leerlingen. Door geen differentiatie aan te brengen in de wijze van de instructie, komen de leerkrachten niet tegemoet aan de verschillende denkwijzen van (hoog)begaafde leerlingen. Op OBS Karrepad zou meer gedifferentieerd kunnen worden in de instructie.
Het bezoek aan de Leonardo afdeling van CBS de Zaaier heeft inzicht gegeven in diverse aanpakken, middelen en methodes die ingezet kunnen worden bij het onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen. Daar werken de leerlingen van toets naar toets en krijgen ze oefenstof aangeboden over onderwerpen die ze nog niet goed beheersen. Dit zou ook een goede vorm kunnen zijn om op OBS Karrepad in te voeren. De leerlingen hoeven op deze wijze niet onnodig te oefenen met leerstof dat al beheerst wordt. Hierdoor blijft het onderwijs uitdagend en dit voorkomt onderpresteren (Kaufmann, 1991; Drent & van Gerven, 2007)