Samenvatting

Leerlingen laten kennismaken met een brede praktische en buitenschoolse oriëntatie is één van de doelstellingen van de intersectorale onderwijsprogramma’s voor het VMBO. De ontwikkeling van loopbaanoriëntatie- en begeleiding (LOB), het in gesprek gaan met leerlingen over opgedane ervaringen en de ontwikkelde loopbaancompetenties is hierbij een belangrijk uitgangspunt. Deze gesprekken worden ook wel loopbaangesprekken genoemd.

Loopbaangesprekken zijn gesprekken die de leerling voert met een door hem/haar vertrouwde volwassene waarin expliciet wordt gesproken over de betekenis van de ervaringen voor de levens- en arbeidsloopbaan (Meijers, Kuijpers, & Bakker, 2006).

Door het ontbreken van loopbaangesprekken op de RSG krijgen de vmbo-leerlingen onvoldoende de gelegenheid te reflecteren op ontwikkelde loopbaancompetenties en hebben hierdoor moeite met het maken van beroepsoriënterende keuzes.

Door middel van een literatuurstudie, interviews met de vmbo-leerlingen en een online-vragenlijst voor de beroepsgerichte docenten is inzicht verkregen op de onderzoeksvraag. Hoe loopbaangesprekken voor de vmbo-leerlingen kunnen worden vormgegeven, om zodoende de leerlingen te kunnen begeleiden bij het maken van loopbaan oriënterende keuzes?

Het onderzoek heeft plaatsgevonden vanuit de betekenisgeving en perceptie van verschillende belanghebbenden en benaderd vanuit verschillende invalshoeken (literatuur, beroepsgerichte docenten, vmbo-leerlingen). Door de leerlingen en de docenten actief te laten participeren in het onderzoek is getracht de pedagogische kwaliteit van het onderwijs op de Regionale Scholengemeenschap Noord Oost-Veluwe (RSG) te verbeteren.

Uit het onderzoek is gebleken dat, zowel de vmbo-leerlingen als de beroepsgerichte docenten van de RSG het belang aangeven van een goede vertrouwensband tussen leerling en begeleider. Leerlingen vinden het belangrijk dat de begeleider duidelijke informatie verschaft en de helpende hand biedt bij vragen en problemen. Leerlingen lijken hierbij gevoelig voor de benaderingswijze van de begeleider. Het tonen van oprechte interesse in de leerlingen, naar de leerlingen luisteren en de ruimte geven om het eigen verhaal te vertellen wordt veel door de leerlingen.
Voor het houden van loopbaangesprekken zien de beroepsgerichte docenten van de RSG, veelal geen rol weggelegd voor de externe professional en kiezen voor oplossingen binnen de school. Het lijkt wenselijk gepaste scholing te organiseren op het gebied van het coachen van leerlingen en houden van loopbaangesprekken.

Het onderzoek kan gezien worden als één van de eerste stappen voor het organiseren van een traject van loopbaanoriëntatie en –begeleiding voor de bovenbouw vmbo op de RSG.