Samenvatting

"Gedraag u wijs tegenover buitenstaanders en benut iedere gelegenheid" Uit: Kolossenzen 4:5

Dit verslag beschrijft een onderzoek naar het handelingsrepertoire en de overtuigingen van pastores die omgaan met mensen die "anders" zijn dan gemiddeld.3 Er zijn aanwijzingen dat dergelijke mensen niet vanzelfsprekend een plek hebben in de kerk, ondanks alle goede wil en ondanks het overheidsbesluit dat inclusie van belang is in Nederland. Daartoe is een vijftal predikanten geïnterviewd. De interviews zijn geanalyseerd en vervolgens is gekeken wat de inzichten en methodes van Johan Smit, Bruce di Marsico, Andries Baart, en Nico Frijda et all. kunnen toevoegen aan het handelingsrepertoire van de predikant.

In het bestuderen van de antwoorden is er een patroon zichtbaar geworden in hoe men momenteel omgaat met mensen die anders zijn, en hoe er gedacht en getheologiseerd wordt, over mensen die anders zijn. De respondenten blijken over "andersen", meer en minder inclusief werkende aannames en (geloofs)overtuigingen te hanteren. De inclusie stond sterker onder druk wanneer, in de tweede helft van het interview, als voorbeeldpersoon iemand met autisme was gekozen. Uit de antwoorden blijkt verder dat er sprake is van eenrichtingsverkeer: men geeft aan de "andersen", maar ontvangt gemiddeld niet van hen. Verder is er sprake van een discrepantie tussen wat men belijdt, en wat men leeft.

Alle respondenten gaven aan, dat mensen die al te anders zijn (en blijven!), niet zo erg welkom zijn in de kerk. Mensen in de gemeenschap blijken nogal eens bang zijn, of egoïstisch, in deze confrontatie. En de predikanten hebben soms te weinig in handen om hier iets aan te doen, en voelen zich vervolgens boos, verbijsterd, ze voelen onmacht, of ergernis, of weerzin, voelen dat ze er "moe van zijn", of dat ze gefaald hebben, of dat ze er veel voor aan de kant moeten zetten. In het onderzoek is reeds een eerste bron van nieuw handelen (en mogelijk ook emotioneel welzijn) getoetst, in de vorm van een perspectiefwisseling.

Dit onderzoek levert aanbevelingen op voor predikanten om zich, met het oog op een beter geslaagde inclusie van "andersen", meer bewust te worden van hun eigen negatieve gevoelens, en de overtuigingen die daaraan ten grondslag liggen. Daarnaast geef ik een aantal aanbevelingen met het oog op een meer respectvolle omgang met "andersen", en op de vorming van de pastor tot "voortrekker" voor de gemeenschap op gebied van inclusie.