Samenvatting

Op obs. de Hasselbraam staat een kast vol met blokken. Deze blokken worden de Haagse set genoemd. Deze Haagse set wordt zelden gebruikt. Spelen met blokken is niet alleen leuk maar ook belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Kinderen zouden veel vaker met allerlei constructie materialen in een bouwhoek moeten spelen. Dit praktijkgericht onderzoek heeft als doel 'het structureel inzetten van de bouwhoek in de groepen 1 en 2. De vraagstelling die daar uit voortvloeit is: "Welke visie, kennis, houding en vaardigheid is nodig bij de leerkrachten van de groepen 1 en 2 van obs. de Hasselbraam om het constructiespel in de bouwhoek structureel in te zetten, zodat het ruimtelijk denken en redeneren van jonge leerlingen gestimuleerd wordt?"
Spel, waarbij de wereld verkend wordt, is voor de ontwikkeling van jonge kinderen van cruciaal belang. Spel is belangrijk voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Constructiespel is een van de spelvormen. Deze spelvorm stimuleert de ontwikkeling van ruimtelijk denken en oriënteren. Vanuit de literatuur blijkt dat vooral de begeleiding door een volwassene bij het spel bijdraagt aan deze ontwikkeling. Een volwassene kan het kind uitdagen om (reken-wiskundige)taal te gebruiken, na te denken en ruimtelijk te redeneren. Het aandragen van ideeën, stimuleren van het spel door mee te spelen en reflecteren op het proces zijn tevens belangrijk. Door het uitvoeren van een experiment, waarbij kinderen door een volwassene bij hun spel begeleid worden, wil de onderzoeker de leerkrachten inspireren om de bouwhoek weer een plaats in hun dagelijks onderwijs te geven. Het experiment wordt uitgevoerd in een bouwhoek met houten blokken waar koppels van twee leerlingen een bouwwerk gaan construeren. Het experiment bestaat uit een nulmeting, om te bepalen op welk niveau de kinderen functioneren bij het constructiespel. Er volgen 3 sessies waarbij een volwassene de kinderen intensief begeleidt en uitdagende opdrachten geeft. Afsluitend volgt een eindmeting om te bepalen of de kinderen vorderingen gemaakt hebben. Er wordt gebruik gemaakt van een observatielijst die drie aspecten bekijkt. Bij het sociaal-emotionele aspect wordt vooral gekeken naar: motivatie, concentratie, zelfstandigheid, luisteren naar en praten met anderen, samen spelen, reflecteren en openstaan voor interventies door een volwassene. Het aspect schematiseren wil achterhalen hoe de leerlingen een schematische tekening maken van hun constructie. Als derde aspect worden de constructies van de kinderen vergeleken met een oplopende schaal in complexheid van bouwwerken.
Het blijkt dat vooral op de aspecten schematiseren en construeren vooruitgang is geboekt. Door het aanbieden van een context kunnen de leerlingen complexe bouwwerken construeren, die van hogere kwaliteit zijn dan bij de nulmeting. De schematische tekeningen komen bij de eindmeting meer overeen met het object. Bij het sociaal-emotionele aspect blijkt de volwassene tijdens intensieve begeleiding invloed te kunnen uitoefenen, maar die is niet blijvend. Zo kan de volwassene de samenwerking stimuleren door mee te spelen, maar als deze zich terugtrekt, vervallen de koppels in hun oude patroon. De leerkrachten zijn enthousiast geworden door het experiment en hebben behoefte aan gerichte informatie en ideeën om constructie spel meer structureel in te gaan zetten.