Samenvatting

Op mijn stage, Centrum Specialistische Behandelingen Noordvliet te Leeuwarden, gebruiken
ze schematherapie als rode draad in de behandeling. Schematherapie richt zich zowel op de
problemen die de cliënt in haar huidige leven ervaart, als op ervaringen in het verleden, die
mede de oorzaak van de problemen zijn. Een schema is een levenslang patroon van
functioneren, waardoor primaire behoeftes niet voldoende bevredigd worden. Mensen met
persoonlijkheidsstoornissen krijgen schematherapie, omdat zij niet voldoende flexibiliteit in
het denken en gedrag hebben. Andere therapieën zijn hier namelijk niet op ingesteld.
Mijn stagebegeleidster, Helène Tummers, gebruikte bij PMT weinig tot geen schematherapie.
Af en toe betrokken we de schema's erbij, maar dit was niet regelmatig. Nu leek het mij
interessant en leuk om schematherapie bij pmt te integreren.
Ik wilde specifiek bij één cliënt kijken wat voor effect dit had op haar gedrag. Vandaar ook
mijn onderzoeksvraag: wat voor effect heeft een schemagerichte pmt - benadering op
gedragsverandering bij een cliënt met een persoonlijkheidsstoornis Niet Anders Omschreven?
Ik heb verschillende onderdelen uit de schematherapie bij pmt gebruikt. Namelijk het werken
met schema's, modi en de drie coping- stijlen: schemacompenserend- , schemavermijdenden
schemabevestigend gedrag. Vanuit de pmt ben ik bezig geweest met lichaamsgerichte- en
bewegingsgerichte oefeningen aan te bieden. Hierbij heb ik de behandelstrategie "oefenen"
en "ervaren" gebruikt. Ook heb ik een aantal vragenlijsten afgenomen en een observatielijst
gebruikt. Hierdoor kan ik inzicht krijgen hoe de cliënt haar eigen functioneren beoordeelt en
kan ik zien of er verandering zit in haar non-verbale uitingen wanneer ze over haar gevoel
praat. Ik heb dit onderzoek 10 weken bij de cliënt uitgevoerd. Bij elke sessie heb ik een
evaluatie geschreven. Hier staan de pmt oefeningen, de schema's en de modi beschreven.
Bij de eerste vijf sessies, ben ik vanuit de pmt behandelstrategie "oefenen" gaan werken. Bij
de lichaamsgerichte oefeningen werd de cliënt bewust van haar gevoel en kon ze daar bij stil
staan. Bij de bewegingsgerichte oefeningen werkte dat bij deze sessies niet. Daar kon ze niet
stil staan bij haar gevoel. Bij de laatste vijf sessies ben ik meer vanuit de pmt
behandelstrategie "ervaren" gaan werken. Hier zag je dat de cliënt af en toe met ander
gedrag kon oefenen of bewust werd van nieuw gedrag. Bij de lichaamsgerichte oefeningen
werkte deze pmt behandelstrategie niet.
Doordat de cliënt niet één specifieke stoornis had, was het voor mij in het begin van haar
behandeling lastig om met haar ergens specifiek op in te gaan. Door de schematherapie heb
je houvast aan haar schema's en de modi kun je ook als leidraad gebruiken bij de cliënt.
Je kunt bij haar benoemen in welke modus ze zit, waardoor zij het bij zichzelf kan
herkennen. Dit geldt voor in therapie, maar ook in andere situaties buiten therapie om.
Ook merk je bij de cliënt dat ze door de doelen die ik had opgesteld meer structuur krijgt bij
pmt. Ze weet waar ze aan moet werken en dat de doelen binnen deze 10 weken hetzelfde
bleven. Bij de schema's van de cliënt kun je weer de thema's van pmt gebruiken.
De twee doelen heeft de cliënt uiteindelijk niet helemaal gehaald. Tien weken en 75 minuten
pmt per week is te kort om de doelen die ik had opgesteld helemaal te halen. Een aantal
evaluatie- criteria is nog erg matig. Hier kan de cliënt na dit onderzoek verder aan werken.