Samenvatting

Dit onderzoek, dat is uitgevoerd op een basisschool in Oosterhout, is gericht op het verbeteren van het
begrijpend leesonderwijs op deze school.
De aanleiding van het onderzoek was de ontevredenheid van zowel leerlingen als leerkrachten van de
onderzochte school over de huidige methode voor begrijpend lezen; een methode die de recente
ontwikkelingen op het gebied van begrijpend lezen niet heeft gevolgd. Dit praktijkonderzoek geeft inzicht in de
voorwaarden waaraan goed begrijpend leesonderwijs moet voldoen en in de aanpassingen die nodig zijn om op
de onderzochte school een doorgaande leerlijn voor het lezen met begrip te realiseren. Teksten lezen en
begrijpen zijn immers onmisbare vaardigheden om mee te kunnen doen in de maatschappij. De doelstelling van
het begrijpend leesonderwijs richt zich daarom op het opleiden van kinderen tot goede en zelfstandige lezers.
Begrijpend lezen is het doel van al het lezen; het is essentieel voor het schoolsucces van de leerlingen (Förrer &
Van de Mortel, 2010).
Volgens de recente literatuur blijkt het ontwikkelen van kennis en woordenschat het meest van belang, maar
ook sturing van het leesproces speelt hierbij een grote rol (Fisher & Frey, 2009; Hirsch, 2006; Shanahan, 2010;
Willingham, 2006). Daarnaast is het van belang dat de leerkrachten een transfer maken tussen begrijpend lezen
en de zaakvakken. Als de gebruikte taal in zaakvakteksten aan de leerlingen voorbij gaat, zal de les minder goed
aanslaan (Van Beek & Verhallen, 2004). Tenslotte speelt het aspect modeling een belangrijke rol in het
onderwijs in begrijpend lezen. Bij modeling doet een ervaren lezer aan de leerlingen voor hoe hij een tekst leest
en de inhoud ervan verwerkt. Ook geeft hij aan welke strategieën er ingezet kunnen worden.
Doelstelling is aldus te onderzoeken op welke wijze de onderzochte school een doorgaande leerlijn voor het
lezen met begrip kan realiseren voor de groepen 5 tot en met 8.
Uit het praktijkgericht onderzoek blijkt dat het realiseren van een doorgaande leerlijn voor het lezen met begrip
op de onderzochte school een ingrijpend proces met veel veranderingen zal worden. Dit proces beperkt zich
niet alleen tot de groepen 5, 6, 7 en 8, maar zal de hele school aangaan. In plaats van de huidige methode
komen twee aanpakken in aanmerking om de herziening vorm te geven, te weten Nieuwsbegrip en Kidsweek.
Niet alleen de methode wordt vervangen, maar ook de wijze waarop er aan het begrijpend leesonderwijs
invulling wordt gegeven. Om deze herziening tot een succes te kunnen maken, verdient het aanbeveling dat de
leerkrachten in de gelegenheid gesteld worden om zich te bekwamen in de, hiervoor belangrijke
leerkrachtvaardigheden.