Samenvatting

Psychomotorische therapie in forensisch psychiatrische centra is veelal gericht op het herkennen van lichaamssignalen en spanning. Dit komt voort uit het op de klinische praktijk gebaseerde idee dat de mannen in behandeling binnen de kliniek zich weinig bewust zijn van hun lichaam en lichaamssensaties. De vraag is of deze opvatting terecht is. Daarom is in dit onderzoek een groep mannen uit een TBS instelling met een persoonlijkheidsstoornis cluster B (n = 35) vergeleken met een groep gezonde mannen (n = 45) ten aanzien van hun lichaamsbewustzijn. Vanwege de in de literatuur beschreven samenhang tussen lichaamsbewustzijn, lichaamsattitude en lichaamswaardering, waarbij lichaamsbeleving als overkoepelende term gehanteerd wordt, wordt naast lichaamsbewustzijn ook naar lichaamsattitude en lichaamswaardering gekeken. De volgende meetinstrumenten werden gebruikt: de Somatic Awareness Questionnaire (SAQ) voor het meten van lichaamsbewustzijn, de Dresdener vragenlijst lichaamsbeleving (DKB 35) voor het meten van lichaamsattitude en de Body Cathexis Scale (BCS) voor het meten van lichaamswaardering. Er werden geen significante verschillen gevonden tussen beide groepen op gebied van lichaamsbewustzijn zoals gemeten met SAQ. Ook op het gebied van lichaamswaardering werd geen significant verschil gevonden. Op drie van de vijf subcategorieën van de DKB 35, namelijk seksualiteit, waardering en contact werd wel een significant verschil gevonden, waarbij de groep mannen uit de kliniek significant lager scoorden dan de gezonde groep. Een gemiddeld tot hoge correlatie is gevonden tussen de vragenlijst gericht op lichaamsattitude (DKB 35) en de vragenlijst gericht op lichaamswaardering (BCS).
Het feit dat er bij mannen met een persoonlijkheidsstoornis cluster B wel verschillen in lichaamsattitude, maar niet in lichaamsbewustzijn gevonden werd, betekent voor de klinische praktijk dat mogelijk het aanbod binnen de psychomotorische therapie zich zou moeten verbreden naar andere dimensies van lichaamsbeleving, waaronder lichaamsattitude op gebied van waardering en contact.