Samenvatting

Leren leerlingen met een lichtverstandelijke beperking (LVB) op een praktijkschool doelbewust te
leren? Docenten in het praktijkonderwijs zetten zich elke dag in om individueel adaptief onderwijs aan te bieden, maar wat is er nodig om een bovenbouwleerling actief betrokken te laten zijn bij het realiseren van
zijn eigen leerdoelen? De laatste twee tot drie jaar voordat de leerling uitstroomt naar arbeid of doorstroomt naar vervolgonderwijs vormt een belangrijke periode om de leerling te ondersteunen bij dit doelbewust leren. De aanpak hiervan is een belangrijk ontwikkelpunt voor de docenten op Oost ter Hout school voor Praktijkonderwijs (OTH). Dit exploratieve onderzoek beschrijft de situatie op de OTH en verkent aanpakken op vier andere praktijkscholen die aangaven met dit onderwerp actief bezig te zijn, beide op basis van interviews.
Bevindingen tonen aan dat er (nog) geen harde aanwijzingen zijn dat de huidige gebruikte methodieken bij
OtH en de andere praktijkscholen bijdragen aan het verbeteren van de actieve betrokkenheid van de
bovenbouwleerling bij het realiseren van zijn eigen leerdoelen. Er zijn wel resultaten geboekt met bestaande
of (gedeeltelijk) zelfontwikkelde methodieken. Deze methodieken vertonen overeenkomsten met het
Self-Determined Learning Model of Instruction van Wehmeyer waarin drie fases voor het stellen en behalen van leerdoelen bij deze doelgroep met een licht verstandelijke beperking (doel, actie en evaluatie) worden beschreven.
Een tweede conclusie uit het onderzoek is dat de coachingsvaardigheden van de mentor of docent van essentieel belang zijn om de leerling actief betrokken te maken en te houden bij zijn eigen leerdoelen. De mentor fungeert als het ‘kompas’ van de leerling in zijn reis naar een betekenisvolle toekomst. Een derde
conclusie is dat de gebruikte methodieken overeenkomsten vertonen met of aan sluiten bij interventies uit de Richtlijn effectieve interventies LVB. Hierin wordt aanbevolen om ‘makkelijke’ op korte termijn haalbare leerdoelen af te spreken en aan te sluiten op de fase van motivatie waarin een leerling zich op dat moment
bevindt. In het verlengde van deze bevindingen worden enkele aanbevelingen gedaan voor (ontwikkeling van) het praktijkonderwijs op het onderwerp van studie.