Samenvatting

Studenten van de opleiding Mediavormgever van het Drenthe College geven aan dat het onderwijs als weinig inspirerend wordt ervaren. Daarom is dit ontwerpgericht praktijkonderzoek gestart met de onderzoeksvraag: Op welke wijze kan inspirerend onderwijs vorm krijgen bij de opleiding Mediavormgever?

Het ontwerpgericht onderzoek is vormgegeven volgens het volgende model (Van Aken en Andriessen, 2011): 1. Diagnose en onderzoeksagenda.
2. Analyse en exploratie.
3. Ontwerp, evaluatie en implementatie.
4. Kennisontwikkeling en consolidatie.

Studenten worden in twee afzonderlijke groepsgesprekken (N=18 en N=13) bevraagd op kenmerken van onderwijs dat als inspirerend wordt ervaren. Met docenten (N=5) wordt een soortgelijk groepsgesprek gevoerd. Daarna worden in een groepsgesprek de kenmerken van de studenten (N=8) één voor één voorgelegd aan docenten (N=4). Door vragen te stellen over de kenmerken door docenten, dienen studenten specifieker te worden over de kenmerken.

Vervolgens ontwerpen studenten (N=8) en docenten (N=4) samen een project voor een onderwijsperiode in een pilot van 9 weken. Het ontwerp wordt door studenten gepresenteerd aan medestudenten (N=25), docenten (N=10), ouders (N=15) en praktijkopleiders (N=10). Er wordt gevraagd om tips en tops te noemen, waarna het definitieve ontwerp geperfectioneerd wordt.

De pilot wordt tijdens een onderwijsperiode van 9 weken uitgevoerd. Na afloop evalueert een onafhankelijke onderzoekscommissie de pilot in drie afzonderlijke groepsgesprekken met studenten (N=6; twee keer) en docenten (N=4). De resultaten worden tenslotte gepresenteerd in een rapport door de onderzoekscommissie en een korte film, gemaakt door studenten.

Als kenmerken van inspirerend onderwijs worden zowel door de literatuur, als studenten en docenten genoemd: Structuur (Nieuwkerk & Weststrate, 2010), Voorbeeldfunctie van de docent (De Bruijn, Leeman & Overmaat, 2006), Persoonlijke en open communicatie tussen docent en student (Roefs, 2009), Authentiek leren en beroepsidentiteit (Glaudé, Van den Berg, Verbeek & de Bruijn, 2011), Afwisseling in werkvormen (Nieuwkerk & Weststrate, 2010) , Zelfsturing / adaptief onderwijs (Glaudé et al., 2011).

Alle kenmerken worden door studenten en docenten als bevorderend ervaren, maar zijn niet overal even duidelijk herkend en/of toegepast. De studentengroepen hebben de pilot verschillend ervaren. Voor de ene groep bleek de wijze waarop het onderwijs werd vormgegeven niet sterk afwijkend van hetgeen men gewend was, terwijl voor de andere groep de werkwijze als heel vernieuwend is ervaren en was men dienaangaande ook zeer enthousiast. Structuur is belangrijk, zowel voor studenten als docenten, maar wel met aandacht voor zelfsturing. Verder is de verbinding tussen authentiek leren en zelfsturing van belang. Er moeten duidelijke afspraken gemaakt worden hoe hier in de praktijk mee om te gaan. Dit betekent regelmatig onderlinge afstemming tussen docenten onderling, maar ook in gesprek blijven met studenten. De bevindingen van het onderzoek worden op verschillende manieren geconsolideerd. De kenmerken zijn opgenomen in de visie op leren en onderwijs en het teamplan van het nieuwe team Media & ICT. Authentiek leren krijgt vorm in een nieuw vak: “praktijkleren”. Dit houdt in dat studenten op projectbasis werken aan ‘echte’ opdrachten van externe en interne opdrachtgevers.