Samenvatting

Leerlingen in het praktijkonderwijs krijgen een aanbod van algemeen vormende
vaardigheden, die geoefend en onderhouden worden en zoveel mogelijk gekoppeld
worden aan werksituaties en het dagelijks leven. Het accent van het programma binnen
het praktijkonderwijs ligt voornamelijk op het aanleren van praktische en sociale
vaardigheden, zodat leerlingen in de toekomst zo zelfstandig mogelijk kunnen wonen en
werken en ook zo goed mogelijk kunnen omgaan met hun vrije tijd. In het kader van hun
zelfredzaamheid is het wenselijk is dat PrO-­-leerlingen een zo's hoog mogelijk bereikbare leesvaardigheid bereiken (Steenbeek-­-Planting, Popma, Goei, Jacobs & Kleijnen, 2006).
Op het Atrium zijn er leerlingen die naast het gewone programma voor praktijkonderwijs
extra leerstof aankunnen. Deze leerlingen worden voorbereid op verder leren en kunnen
na het Atrium veelal doorstromen naar een ROC. Zeker voor deze groep leerlingen die de 'doorgaande route op het Atrium volgt, is het
begrijpend lezen erg belangrijk. Om in
aanmerking te komen voor een vervolgopleiding op MBO-­-niveau wordt bij toelating op
een ROC een DLE van minstens 40 voor het vak begrijpend lezen verwacht. Het is daarom
belangrijk in de doorgaande route aandacht te besteden aan de leesvaardigheid.
Aangezien veel praktijkschoolleerlingen veel moeite hebben met technisch en/of
begrijpend lezen en in het verleden negatieve ervaringen hebben opgedaan lijken zij niet
meer gemotiveerd te lezen. Het eerste deel van dit praktijkonderzoek behelst een analyse
van het feitelijke leesgedrag van tweedejaarsleerlingen in de doorgaande route van het
Atrium in hun thuissituatie en op school. Verder is onderzocht wat de waardering is van
tweedejaarsleerlingen in de doorgaande route van het Atrium voor verschillende
tekstsoorten en het aanbod van leesactiviteiten op school.
Het tweede deel van dit praktijkonderzoek richt zich op de invloed van leerkrachtgedrag
en de leesmotivatie van leerkrachten op de leesmotivatie van de leerlingen in de
onderzoeksgroep.
De uitkomsten van dit praktijkonderzoek laten zien dat leerlingen in de onderzoeksgroep
weinig lezen in hun vrije tijd, maar impliciet hun leesvaardigheden oefenen door na school
relatief veel tijd te besteden aan het gebruik van multimedia zoals de computer en
televisie. In de schoolse situatie zou ingespeeld kunnen worden op de voorkeur voor
multimedia door het overwegen van de aanschaf van een elektronische leeromgeving,
zoals PrOmotie digitaal.
Bepaalde ervaringen uit de de leesgeschiedenis van de onderzoeksgroep van leerkrachten op
het Atrium hebben een positieve invloed gehad op hun eigen leesmotivatie. Het is
onduidelijk of deze positieve invloed zijn weerslag heeft op de leesmotivatie van
tweedejaarsleerlingen in de doorgaande route.
De relatie tussen de leesmotivatie van leerkrachten in de onderzoeksgroep en de
leesinstructie die deze leerkrachten geven is eveneens onduidelijk gebleven. Wel is uit het
onderzoek gebleken dat het aanbod van leesactiviteiten en leesmateriaal op het Atrium
zeer beperkt is. Op grond van voorgaande is het wenselijk dat een impliciete aanpak zoals 'Vrij lezen' in de doorgaande route van het Atrium geïmplementeerd wordt
(Fiori,
Hardeveld, Oosterman, Richters & Ballering, 2010)