Samenvatting

Het kenniscentrum voor relatieproblematiek De Keerkring is onderdeel van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) Drenthe. In De Keerkring wordt gedurende zeven weken, vijf dagen per week, 24 uur per dag een klinische groepsbehandeling aangeboden aan echtparen met relatieproblematiek. Hier wordt onder andere door middel van psychomotorische therapie (PMT) gewerkt aan gedragsverandering, waarbij tijdens de behandeling elke week een specifiek thema centraal staat. Alle thema's zijn gebaseerd op relatieproblematiek bij echtparen. Totaal komen zeven thema's aan bod, onder andere de thema's communicatie, grenzen en intimiteit. Het is belangrijk voor De Keerkring om te weten hoe cliënten deze therapie ervaren en hoe zij denken dat het bijdraagt aan hun gedragsverandering. Deze inzichten kunnen het bestaande programma verstevigen of aanpassen zodat (mogelijk) de effectiviteit van de behandeling kan worden verhoogd, wat relevant is voor organisatie én cliënten. Dit onderzoek heeft dan ook als doelstelling om erachter te komen wat de perceptie is van cliënten in hoeverre de PMT effect heeft gehad op de gewenste gedragsverandering. De onderzoeksvraag die daarbij centraal staat is: "Welke effecten heeft psychomotorische groepstherapie op de gewenste gedragsverandering, van en volgens de echtparen uit de klinische groep die worden behandeld in het Kenniscentrum voor relatieproblematiek". Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van deskresearch, het raadplegen van literatuur en gebruik gemaakt van zelf opgezette compleet semi-gestructureerde interviews. De geselecteerde respondenten zijn echtparen die zijn behandeld in De Keerkring. Uiteindelijk zijn vijf echtparen zowel mondeling als schriftelijk geïnterviewd. Vanuit de wetenschap zijn de effecten van PMT tot op heden onbekend (Bosscher & Stegeman, 2005). Echter blijkt uit vakliteratuur (Spijkerman, 2004, 2008; Krol, 2005: 145) dat PMT effect heeft op bewustwording van gedrag, communicatie, oefenen en toepassen van nieuw gedrag, bewustwording van verschillen tussen partners en tot slot bewustwording van eigen gevoelens en zich daarvoor verantwoordelijk voelen. Daarnaast blijkt uit wetenschappelijke literatuur (Lundblad en Hansson, 2006) dat echtparentherapie bijdraagt aan een verbetering van relaties, individuele gezondheid en bekwaamheden. Verwacht werd dat deze effecten van PMT en echtparentherapie terugkwamen in het onderzoek. Per thema hebben respondenten aangegeven op welke manier zij vinden dat de PMT heeft bijgedragen aan hun gedragsverandering. Voorbeelden hiervan zijn: beter met elkaar kunnen communiceren, gevoel van zichzelf naar buiten kunnen brengen en grenzen aangeven (zie hoofdstuk drie). Na het analyseren van de resultaten kan worden geconcludeerd dat er volgens respondenten drie algemene effecten door de PMT zijn opgetreden. Dit zijn: verbetering van de communicatie en het ervaren van verschillen tussen elkaar, meer bewustwording van eigen gedrag en het effect daarvan en tot slot het oefenen met nieuw gedrag. Geconcludeerd kan worden dat deze effecten overeenkomen met de verwachte effecten van PMT zoals beschreven is in de vakliteratuur (Spijkerman, 2004, 2008; Krol, 2005: 145). Verder kan worden geconcludeerd dat van echtparen de bekwaamheden zijn verbeterd, wat overeenkomt met een effect van echtparentherapie uit de literatuur (Lundblad en Hansson, 2006). Verder is het aannemelijk dat hierdoor de relatie en individuele gezondheid ook is verbeterd, hetgeen tevens overeenkomt met de literatuur (Lundblad en Hansson). Echter blijft dit laatste enigszins speculeren omdat respondenten hier niet specifiek op zijn bevraagd.
Bij deze conclusies zijn een aantal aspecten belangrijk. Allereerst gaat het onderzoek niet over de feitelijke causale effecten van PMT op gedragsverandering, want het is daar ook niet op gericht (het gaat immers om de opinie van cliënten zelf). Ook kan er niet gegeneraliseerd worden vanwege een beperkt aantal respondenten. Verder is het mogelijk dat de uitkomsten van de interviews zijn beïnvloed, omdat er verschillend is gemeten (mondeling, schriftelijk); niet alle respondenten dezelfde therapeutische oefeningen hebben gedaan; de interviews verschillend in tijd zijn afgenomen en omdat er antwoorden van twee cliënten zijn samengevoegd tot één antwoord (per echtpaar). Ondanks deze aspecten, biedt het onderzoek een verhelderend inzicht voor De Keerkring. In het verlengde van de conclusies worden de volgende aanbevelingen gedaan: allereerst een aanbeveling voor De Keerkring om na te denken over hoe ze de positieve uitkomsten van het onderzoek kunnen verwerken in de beleidsvoering. Daarnaast kan het waardevol zijn om een evaluatie systematisch in te bouwen, zodat ze de effecten van de PMT intensiever kunnen monitoren. Als vervolgonderzoek zou het interessant zijn om het onderzoek af te nemen over een grotere populatie zodat kan worden gegeneraliseerd naar een grote populatie.