Samenvatting

Smartphonegebruik in de auto wordt regelmatig genoemd als oorzaak van de stijging van het aantal verkeersdoden en -gewonden. Exacte cijfers zijn er niet, maar uit meerdere onderzoeken blijkt dat afleiding door de smartphone zorgt voor een grotere ongevalskans. Voor maximale verkeersveiligheid zal het gebruik van de smartphone in de auto geminimaliseerd moeten worden. Ieder gedrag wordt beïnvloed door de sociale omgeving en de norm die daar geldt. Als duidelijk is wat de huidige norm rond smartphonegebruik in de auto is, kunnen er stappen bepaald worden om deze norm aan te scherpen. Zo is het smartphonegebruik in de auto te veranderen. In dit onderzoek is de sociale norm onderzocht door 747 mensen te enquêteren.
Van de Nederlanders vindt 89% het normaal dat de smartphone als navigatiesysteem gebruikt wordt. Wel is voor 81% dan de voorwaarde dat de bestemming voorafgaand aan de rit wordt ingevoerd. Daarentegen vindt 11% het normaal dat routeinformatie-apps vragen stellen aan de bestuurder over bijvoorbeeld een beschikbare snellere route. Het merendeel van de Nederlanders (68%) vindt het normaal dat verkeersinformatie-apps worden gebruikt. Net als bij navigatie op de smartphone zitten er wel voorwaarden aan het gebruik. Zo vindt 43% het gebruik ervan alleen normaal als de app geen interactie vereist. Handsfree bellen is volgens 62% van de Nederlanders normaal om te doen tijdens het autorijden. Handheld bellen vindt maar 1% normaal om te doen. Volgens 73% van de Nederlanders is normaal om geen actie te ondernemen na het ontvangen van een tekstbericht, 20% vindt dat het lezen ervan soms kan. Het beantwoorden van een tekstbericht wordt door 7% van de Nederlanders als normaal gezien.
Handelingen die als normaal worden gezien zijn voornamelijk auditief en kort van duur, soms met een visuele afleiding. De handelingen die niet normaal gevonden worden vragen vaak ook een manuele afleiding. Bij manuele afleiding moeten er handelingen uitgevoerd worden op de smartphone.
Jongeren (tot 35 jaar) hebben een andere sociale norm voor het smartphonegebruik in de auto dan ouderen (35 jaar en ouder). Jongeren keuren het gebruik tijdens het rijden vaker goed en ze vinden meer handelingen met de smartphone acceptabel.
De handelingen waarvan de huidige norm niet voldoet aan de gewenste norm zijn:
 Handsfree telefoneren met een ruime meerderheid van de Nederlandse autobestuurders die het normaal vindt om te doen;
 Het lezen van een inkomend tekstbericht, wat ongeveer 1 op de 4 normaal vindt om te doen;
 Het invoeren van een bestemming op een navigatie-app, wat bijna 8% van de Nederlandse bestuurders normaal vindt om te doen;
 Het sturen van een reactie op een bericht, wat bijna 1 op de 15 Nederlandse autobestuurders normaal vindt om te doen.
De huidige norm kan omgevormd worden naar de gewenste norm door in te breken in de cyclus van de norm. Door te communiceren over de gewenste norm via doelgroepgerichte campagnes, en deze kracht bij te zetten met behulp van handhaving, werkgevers en uitgesproken commitment van groepen en individuen.