Samenvatting

'Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat ik jullie opgedragen heb. En houd dit voor ogen: ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld.' Deze woorden uit Matteus 28:18-201 worden ook wel de 'zendingsopdracht' genoemd. Jezus roept zijn volgelingen op om erop uit te gaan, het goede nieuws van het Koninkrijk van God te verkondigen en mensen tot zijn volgelingen te maken. De kerk speelt een belangrijke rol in deze opdracht, die eigenlijk hoort bij de essentie van de kerk. Helaas is dit een opdracht die bij veel kerken het ondergeschoven kindje is. Mijns inziens hoort een kerk missionair te zijn. Dit betekent dat zij is geroepen om naar buiten te treden, om anderen te vertellen over God en om aanwezig te zijn in de samenleving. Eén van de manieren waarop dit kan, is door nieuwe christelijke gemeenschappen te vormen. Dit proces wordt ook wel kerkplanting of gemeentestichting genoemd.
Ik wil een drietal redenen aandragen die pleiten voor gemeentestichting2. Als eerste is gemeentestichting een Bijbelse opdracht. De zendingsopdracht in Mattheüs impliceert dat er christelijke gemeenschappen zijn waarin de nieuw gelovigen worden ingelijfd. In het Nieuwe Testament is te zien dat Paulus zich voortdurend bezig houdt met het vormen van zulke gemeenschappen. Ten tweede is gemeentestichting effectief in het bereiken van nieuwe groepen mensen. Daarbij kan men zich afvragen hoe effectief gemeentestichting is als het wordt gezet naast de huidige tendens van kerkverlating. Als het puur om het aantal kerkelijk leden gaat, zet het weinig zoden aan de dijk. Maar als het gaat om het bereiken van nieuwe groepen mensen met het evangelie, ligt de situatie misschien anders. Nieuwe gemeenten hebben een grotere missionaire slagkracht dan gevestigde kerken3. Deze gemeenschappen zijn meestal missionair ingesteld en daardoor flexibeler, creatiever, en losser dan gevestigde kerken. Vaak richten zij zich op één bepaalde doelgroep of wijk, of soms een speciale doelgroep in een bepaalde wijk, om zo actief te zijn in de samenleving en een gemeenschap te creëren waarin mensen naar elkaar omzien. Nieuwe christenen kunnen in zo'n gemeenschap vaak makkelijker aarden. Als laatste heeft gemeentestichting een positief effect op gevestigde kerken in de omgeving. De experimenten van de nieuwe gemeenten, de invloed van de nieuwe leiders en de toevloed van nieuwe gelovigen, houden een spiegel voor aan de bestaande kerken. Net zoals nieuwe gemeenschappen putten uit de rijkdom van de gevestigde kerken, zo kunnen ook de gevestigde kerken leren van nieuwe gemeenschappen.
De hoofdvraag die leidend is bij dit onderzoek luidt als volgt:
Welke missionaire initiatieven zijn mogelijk en welke organisatorische stappen zijn nodig voor het vormen van een missionaire, christelijke gemeenschap in de wijk Risdam in de stad Hoorn, waarbij het aanwezig zijn in de wijk en het samen delen van het geloof en het leven centraal staan?
Om deze hoofdvraag te beantwoorden zullen er een aantal deelvragen nodig zijn. Deze dienen allereerst om een visie te vormen, de situatie van de wijk in beeld te brengen, en vervolgens de visie toe te passen op de situatie. Hoe ziet de visie er in de praktijk uit, met in het achterhoofd de situatie in de wijk? Als dit is gebeurd kan er een plan van aanpak worden gemaakt. Hierbij moet worden gekeken naar mogelijke missionaire initiatieven en naar praktische stappen die moeten worden genomen op organisatorisch gebied. De visie en het plan van aanpak vormen dan samen het antwoord op de hoofdvraag.
Voor deze scriptie zal kwalitatief empirisch onderzoek worden gedaan met gebruik van verschillende methoden. Voor de literatuurstudie, die vooral van belang is voor het vormen van de visie en die tevens dient als achtergrond voor de rest van het onderzoek, zal gebruik worden gemaakt van boeken uit de ecclesiologie en missiologie, met de focus op gemeentestichting. Het veldonderzoek zal bestaan uit het verzamelen van statistische gegevens, het maken van observaties, en het houden van interviews en gesprekken. De werkwijze die gebruikt is voor de verschillende methoden zal bij desbetreffende hoofdstukken worden besproken.