Samenvatting

'Activiteit en rust zijn twee vitale aspecten van het leven. Balans vinden tussen die twee is een kunst op zich. Weten wanneer te rusten, wanneer actief te zijn en in welke mate, is wijsheid. Het ene in het andere vinden, activiteit in rust en rust in activiteit, is ultieme vrijheid'.
(Sri Sri Ravi Shankar)
In dit afstudeer onderzoek wordt onderzocht of de interventie met betrekking tot het invoegen van oefeningen uit de psychomotorische therapie (PMT) leidt tot een aanvulling bij het verkrijgen van zelfinzicht met betrekking op assertiviteit. Het onderzoek wordt gedaan in de assertiviteitstraining van maatschappelijk werk binnen revalidatiecentrum Heliomare.
In totaal namen er vier cliënten deel aan de assertiviteitstraining waarin de PMT interventies zijn uitgevoerd. Deze vier cliënten werden binnen Heliomare behandeld voor chronische pijnklachten. Deze klachten werden mogelijk in stand gehouden, of werden mogelijk versterkt door moeite met bepaalde thema's rondom assertiviteit. Daardoor werdt er mogelijk voorbij gegaan aan de eigen grenzen en belangen, wat ertoe zou kunnen hebben geleid dat er langdurige spanning en stress is ontstaan of nog steeds aanwezig is. Nevid, Rathus en Greenze (2008) noemen dat dit tot gevolg kan hebben dat hierdoor de emotionele- en/of lichamelijke klachten in stand worden gehouden of zelfs kunnen worden versterkt.
De theoretische modellen en de verschillende thema's die worden behandeld in de assertiviteitstraining hebben veel raakvlakken met de modellen en theorieën in de PMT. Er er worden vooral elementen gebruikt vanuit de cognitieve gedragtherapie. De thema's, theorieën en methodieken die binnen een assertiviteitstraining naar voren komen hebben ook overeenkomsten met de thema's, theorieën en methodieken die binnen de PMT vaak worden gebruikt. Bijvoorbeeld de RET, het G-schema, transactionele analyse, en een aantal ontspanningsmethodieken.
Bij elke bijeenkomst in de training is een oefening uit de PMT voorbereid en ingevoegd, passend bij het betreffende thema en bij de doelen van de betrokken cliënten.
Na afloop van de gehele training is vervolgens, door middel van een afgenomen vragenlijst en individueel interview met alle betrokken onderzocht wat het effect was van het invoegen van deze interventie.
De resultaten van de vragenlijsten en interviews met de cliënten laten zien dat de cliënten in de oefeningen lichaamssignalen gingen voelen en herkennen, en dat de oefeningen daarmee mogelijk een aanvulling zijn geweest bij de ontwikkeling tot meer zelfinzicht in de training. Ook in de antwoorden van de betrokken maatschappelijk werkers word genoemd dat de cliënten veel konden ervaren in de oefeningen. Hierdoor hebben de oefeningen uit de PMT mogelijk een bijdrage geleverd aan het vergroten van het zelfinzicht van de cliënten.
Ondanks een aantal kritische punten kan er gezegd worden dat de toevoeging van oefeningen uit de PMT de cliënten inderdaad de gelegenheid lijkt te geven om de eigen lichaamssignalen te kunnen ervaren en te herkennen, waardoor vervolgens het zelfinzicht mogelijk wordt vergroot.