Samenvatting

Het team van basisschool De Duif wil vanuit haar visie het beste nastreven voor de leerling. Wanneer er bij verschillende leerkrachten een handelingsverlegenheid wordt gevoeld, wil het team haar handelen verbeteren. De verlegenheid wordt gevoeld in de omgang met leerlingen die onderpresteren. Onderpresteren is een proces waarbij de leerling minder presteert dan hij in werkelijkheid kan (Bruyn, 2012). Liggen de prestaties van de leerling beduidend lager dan verwacht kan worden gezien de capaciteiten van de leerling, dan is er sprake van onderpresteren (George, 2002).

De onderzoeker is gestart met de centrale vraagstelling: ‘Wat is nodig om onderpresteren op basisschool De Duif tegen te gaan?’ De onderzoeksvragen richten zich op het signaleren van onderpresteerders, de huidige aanpak voor onderpresteerders en wat er nodig is om het onderpresteren tegen te gaan. Door gebruik te maken van triangulatie (leerkrachten, leerlingen en ouders) wordt het onderpresteren vanuit verschillende standpunten bekeken. De populatie binnen het onderzoek bestaat uit leerkrachten (n= 7), leerlingen (n= 24) en ouders (n= 17). De 24 leerlingen zitten in de groepen 4 tot en met 8.

Tijdens het onderzoek is er gebruik gemaakt van verschillende instrumenten. Zo heeft de onderzoeker bij de genoemde populatie vragenlijsten afgenomen. Ook hebben er drie interviews plaatsgevonden om verdiepende vragen te stellen naar aanleiding van de vragenlijst. Op deze manier is er meer inzicht verkregen in achtergronden, persoonlijke belevingen en motieven voor eigen handelen (Harinck, 2010).

Uit de resultaten van de schriftelijke vragenlijsten en de interviews bleek dat een groot deel van de leerkrachten zich bewust is van de signalen die onderpresteerders afgeven. Het bleek dat de leerkrachten voornamelijk de signalen oppikken van leerlingen die opvallen door hun ‘drukke’ gedag. Leerlingen die wat stiller zijn worden minder snel gesignaleerd als onderpresteerders. Ook bleek uit de resultaten van de schriftelijke vragenlijsten en de interviews dat ouders weinig tot niet op de hoogte zijn van de huidige aanpak voor onderpresteerders. Daarnaast werd duidelijk dat veel leerkrachten zich wel bewust zijn van goede aanpakken, maar deze niet realiseren in de praktijk. Uit de resultaten van de schriftelijke vragenlijsten en de interviews werd geconcludeerd dat de visies van leerkrachten, leerlingen en ouders op het laatste onderdeel (wat is er nodig om onderpresteren tegen te gaan?) met elkaar overeen kwamen. Volgens de 3 groepen is het van belang dat het zelfbeeld van de leerlingen verbeterd wordt en dat de leerlingen de ruimte krijgen om hun eigen doelen te stellen en na te streven (Pommerantz & Pommerantz, 2002). Op basis van bovengenoemde resultaten zijn er een aantal adviezen gegeven aan basisschool De Duif.