Samenvatting

Te midden van de geopolitieke spanningen klinkt de oproep dat ook de Europese Unie
een vuist moet kunnen maken als het nodig is. ‘Soft power is no longer enough’, zei EU buitenlandchef Josep Borrell. De evacuatie uit Afghanistan was de druppel waardoor de
notie van een ‘Europees leger’ wederom op de agenda staat. Maar zit de kracht van de EU,
in tegenstelling tot de NAVO, niet eerder in economische en diplomatieke dan in militaire
macht? Bovenal is het de vraag of een toekomstig conflict wel een traditioneel kinetisch
treffen zal zijn, of dat de nadruk zal liggen op hybride conflicten in de informatieomgeving
(inclusief cyberspace). Hervorming van het veiligheidsdenken in de EU, inclusief meer
strategische autonomie, is goed, maar de EU zou dat vanuit haar eigen kracht moeten doen
en zich vooral richten op de trend van de toekomst, niet op de geest van het verleden.