Samenvatting

Deze scriptie betreft een onderzoek naar culturele strafzaken in Nederland en de
strategieën die daarbij gevoerd worden door de actoren in het strafrecht. Onderzocht
is of de actoren rekening houden met de culturele achtergrond van het gepleegde
delict in een strafzaak. Door middel van literatuuronderzoek, jurisprudentieonderzoek
en het afnemen van interviews is een antwoord geformuleerd op de centrale vraag
van het onderzoek. In de bestudeerde Nederlandse jurisprudentie van de afgelopen
veertig jaar komen vijf culturele delicten naar voren: eergerelateerd geweld,
bloedwraak, schaking en delicten gepleegd onder invloed van winti of voodoo.
Wanneer een van de actoren een beroep doet op de culturele achtergrond van de
verdachte op het strafbare feit spreekt men van een culturele strafzaak. De
verdediging maakt in culturele strafzaken gebruik van bewijsverweren,
kwalificatieverweren, strafuitsluitingsgronden en strafmaatverweren. In sommige van
deze verweren wordt aansluiting gezocht bij de culturele achtergrond van het
gepleegde delict. De verdediging benadrukt het culturele aspect wanneer zij van
mening zijn dat de culturele achtergrond van het gepleegde delict tot
strafvermindering of strafuitsluiting moet leiden. De verdediging kan er echter ook
voor kiezen om het culturele aspect niet te benoemen, omdat zij vrezen dat de
introductie ervan een negatieve uitwerking zal hebben op de hoogte van de straf. Het
Openbaar Ministerie werkt niet met specifieke richtlijnen of beleid bij de aanpak van
culturele strafzaken. Het Openbaar Ministerie kan bij de strafmaat rekening houden
met de omstandigheden waaronder het strafbare feit is gepleegd. In de bestudeerde
strafzaken houdt het Openbaar Ministerie enkel in strafverzwarende zin rekening met
de culturele achtergrond van het gepleegde delict. De rechter verwerpt een cultureel
verweer vrijwel altijd omdat het volgen van eigen culturele normen en waarden
onacceptabel is, wanneer dat gepaard gaat met het plegen van (ernstige) strafbare
feiten. De meeste beroepen op een strafuitsluitingsgrond falen omdat zij sneuvelen op
de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. De rechters kunnen de culturele
achtergrond van het gepleegde delict ook meewegen bij de straftoemeting.Hoe korter
men in Nederland verblijft, hoe meer ruimte er is voor een cultureel verweer.