Samenvatting

De voorwaarden die de Nederlandse staatssecretaris van Justitie en UNHCR Ankara stellen aan asielzoekers uit Irak staan centraal. Omdat Turkije geen vluchtelingenstatus verleent aan asielzoekers afkomstig uit andere landen dan Europa vanwege de geografische begrenzing die zij tot op heden hanteert, gaat UNHCR over het statusdeterminatieproces van niet-Europese asielzoekers in Turkije.
Artikel 1A van het Vluchtelingenverdrag vormt de basis voor de asielprocedure van UNHCR. UNHCR kent de vluchtelingenstatus toe aan zij die voldoen aan de criteria uit dit artikel. Een Nederlandse verblijfsvergunning kan afgegeven worden op de gronden genoemd in art. 29 lid 1 Vv 2000.
UNHCR hanteert een prima-faciebeleid ten aanzien van de vijf centraal gelegen provincies Baghdad, Diyala, Kirkuk, Ninewa en Salah Al-Din. Nederland heeft een jaar geleden haar categoriale beschermingsbeleid ten aanzien van Centraal-Irak beëindigd.
Leden van een aantal religieuze minderheidsgroepen hebben in Nederland een verminderde bewijslast wanneer zij aan willen tonen dat bij terugkeer een schending van art. 3 EVRM dreigt omdat zij aangemerkt zijn als kwetsbare minderheidsgroep. Homoseksuelen hebben in Nederland een verminderde bewijslast voor de aantoning van de gegronde vrees voor vervolging uit artikel 29, lid 1 sub a Vw 2000, omdat zij aangemerkt zijn als risicogroep. Voor vrouwen, werknemers van risicoberoepen en journalisten en intellectuelen geldt dat zij hun aanvraag moeten individualiseren om in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning asiel. Voor UNHCR geldt dat voor iedereen afkomstig van buiten de vijf centraal gelegen provincies in Irak waarvoor een prima-faciebeleid geldt, individuele beoordeling op basis van artikel 1A Vluchtelingenverdrag van toepassing is. Steeds geldt dat een asielzoeker zijn aanvraag moet individualiseren. Beide organisaties beschouwen het KRG-gebied als veiliger dan elders in Irak.
Geconcludeerd wordt dat beide organisaties de criteria uit art. 1A Vluchtelingenverdrag hetzelfde toepassen. UNHCR heeft geen onafhankelijk rechtsprekend orgaan dat hen controleert. De belangrijkste verschillen in beoordeling van aanvragen uit Irak zijn hierboven genoemd.
Aanbevolen wordt om de geografische begrenzing op te heffen. Op deze manier kunnen alle vluchtelingen in Turkije hun rechten opeisen en is er een rechtsprekend orgaan dat juridisch medewerkers controleert.