Samenvatting

In 2015 is in Nederland de Jeugdwet van kracht gegaan. Hierin is de verantwoordelijkheid van de jeugdhulp gedecentraliseerd naar de Nederlandse gemeenten. Veel Nederlandse gemeenten hebben besloten om jeugdhulp gezamenlijk in te kopen wat heeft geleid tot het ontstaan van 42 jeugdhulpregio’s. In Zeeland hebben de 13 gemeenten samen de Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland opgericht. Deze organisatie heeft onder andere het inkopen van de jeugdhulp gedelegeerd gekregen. De bekostiging van een groot deel van de jeugdhulp (de geestelijke gezondheidszorg) mocht tot en met 31 december 2017 volgens oude wijze aan de hand van ‘Diagnose Behandel Combinaties’ (hierna DBC’s). Vanaf 2018 is er in Zeeland gestart met het bekostigen van de jeugdhulp aan de hand van een inspanningsgerichte bekostiging. Hierbij wordt er een tarief per uur uitbetaald (‘p maal q-methode’). Naast de inspanningsgerichte bekostiging kan er ook bekostigd worden met behulp van een resultaatgerichte of taakgerichte bekostiging. De inspanningsgerichte bekostiging kan een mix- of functietarief bevatten. Dit tarief kan aan de hand van een cliëntgemiddelde (in uren) worden omgezet naar een traject tarief voor de resultaatgerichte of taakgerichte bekostiging.

De Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland vraagt zich af of de gekozen wijze van bekostigen ook de juiste is. Om hierin inzicht te verschaffen is onderzoek verricht waaruit conclusies worden getrokken op basis van de volgende hoofdvraag: ‘Welke manier van bekostigen van de jeugdhulp in de provincie Zeeland is het meest geschikt als rekening wordt gehouden met de effecten op zowel de Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland als de Zeeuwse gemeenten en jeugdhulpaanbieders?’. Om een conclusie te kunnen trekken is de bekostigingswijze van de jeugdhulp van 6 jeugdhulpregio’s onder de loep genomen. De data is verzameld aan de hand van deskresearch en interviews. De transcripten hiervan zijn gelabeld en vervolgens axiaal gecodeerd.

Het bekostigen van de jeugdhulp op een resultaatgerichte manier loopt het meest parallel met de visie en doelstellingen van de jeugdwet. Dit door de lage administratieve lasten, het werken volgens het principe van ‘één gezin, één plan, één regisseur’ en het richten op resultaten om zo een uitstroom te kunnen realiseren. Momenteel werken de meeste jeugdhulpregio’s met een inspanningsgerichte bekostiging, dit terwijl veel regio’s in de toekomst wel naar een resultaatgerichte wijze willen. Zij zijn terughoudend omdat het bepalen van een concreet en realistisch resultaat erg lastig is. Als een resultaat niet concreet genoeg is geformuleerd, is het ook niet altijd duidelijk wanneer dit resultaat behaald is. Daarom wachten sommige regio’s tot dit landelijk verder is ontwikkeld.

Aanbevolen wordt op over te gaan op een resultaatgerichte bekostiging. Wel wordt hierbij aanbevolen om dit als een plan voor de toekomst te zien. In 2019 vindt in Zeeland een nieuwe aanbesteding plaats, wat momenteel te weinig tijd biedt om een nieuwe bekostigingswijze tot in detail te ontwikkelen. Een nieuwe bekostiging kan pas effectief zijn als deze goed is ontwikkeld. Het advies is om de aanbesteding met de huidige bekostigingswijze te doorlopen en ondertussen de benodigde Kritische Prestatie-Indicatoren (hierna KPI’s) te ontwikkelen. De jeugdhulpregio’s die momenteel werken met een resultaatgerichte bekostiging zijn dit jaar begonnen met het implementeren van een meetsysteem waaruit eind dit jaar de eerste conclusies kunnen worden getrokken. Dit is ook een reden om momenteel nog niet over te gaan op de resultaatgerichte wijze. Leren van ervaringen van andere jeugdhulpregio’s kan veel werk schelen bij het ontwikkelen en implementeren van de bekostigingswijze. Dat is op dit moment nog niet mogelijk.