Samenvatting

Aanleiding | Een postoperatieve wondinfectie (POWI) is één van de meest voorkomende complicaties na een operatie. De POWI-bundel bevat vier interventies die het risico op POWI’s verkleinen: hygiënediscipline, antibioticaprofylaxe, niet preoperatief ontharen en perioperatieve normothermie. Een goede handhygiëne is een voorwaarde om het naleven van de POWI-bundel zin te geven. Het thema POWI wordt door geen enkel Nederlands ziekenhuis als succesvol ervaren en de kennis en attitude van de verpleegkundigen spelen hierin een belangrijke rol. De doelstelling van dit onderzoek is inzicht verkrijgen in de kennis en attitude van de verpleegkundigen met betrekking tot dit onderwerp en leidt tot de volgende probleemstelling: ‘In welke mate hebben de verpleegkundigen op de afdeling chirurgie van het ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen kennis over het voorkómen van postoperatieve wondinfecties, hoe is de attitude en in hoeverre worden de handhygiëneregels toegepast in de praktijk?’.
Methode | Het betreft een kwantitatief onderzoek in de vorm van een enquête en een observatieonderzoek. Alle 25 werkzame verpleegkundigen op de afdeling chirurgie zijn benaderd voor het onderzoek, er is geen steekproef getrokken. De verkregen gegevens zijn met het programma Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) versie 21 uitgewerkt en geanalyseerd.

Resultaten | De respons op de enquête bedraagt 68% (N=17) en er zijn negentien observaties uitgevoerd. De meerderheid van de kennisstellingen is goed beantwoord. Kennisstellingen over de invloed van de lichaamstemperatuur en het ontvangen van een bloedtransfusie tijdens operatie op het ontstaan van POWI’s werden slechts door zeven respondenten goed beantwoord. De interventies uit de POWI-bundel werden belangrijk gevonden. De perioperatieve normothermie werd door slechts 35% heel belangrijk gevonden. In de enquête gaven de verpleegkundigen aan soms, vaak of altijd handhygiëne toe te passen na contact met de omgeving van de patiënt. Echter, uit het observatieonderzoek blijkt dat 63% van de verpleegkundigen hier geen handhygiëne toepaste. De handen werden het vaakst gewassen na contact met lichaamsvloeistoffen van de patiënt. De handen werden het vaakst gedesinfecteerd na contact met de patiënt.

Discussie | In tegenstelling tot andere onderzoeken blijkt uit dit onderzoek dat de verpleegkundigen in grote mate kennis hebben over het onderwerp POWI, dat de handhygiëne in de meeste gevallen goed toegepast wordt en dat er al sprake zou zijn van de gedragsverandering die het onderwerp POWI van een team vraagt. De betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoek zijn goed bewaakt. Het onderzoek is niet extern valide, maar voor de afdeling chirurgie van het ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen is het onderzoek zeker bruikbaar.

Conclusie | De verpleegkundigen hebben in grote mate kennis over het voorkómen van POWI’s. De attitude ten aanzien van het naleven van de POWI-bundel is positief. De attitude ten aanzien van de handhygiëneregels is in de meeste gevallen ook positief. De handhygiëneregels werden in de meeste gevallen goed toegepast in de praktijk. Geconcludeerd kan worden dat de handhygiëne na contact met de omgeving van de patiënt nog tekort schiet.
Aanbevelingen | Een nieuwsbrief over de POWI-cijfers kan de verpleegkundigen op de hoogte houden over het onderwerp. Om optimale handhygiëne toe te kunnen passen is het van belang om prullenbakken met voetpedaal aan te schaffen. Het organiseren van een bijscholing of het maken van een e-learning module over handhygiëne kan leiden tot een betere handhygiëne op de afdeling.