Samenvatting

Aanleiding
Er is weinig bekend over de verschillen in de ondernemersprofielen van starters, overnemers en
opvolgers. Als voorbereiding op een grootschalig onderzoek van de HU/KvK Nederland is de literatuur
op dit gebied bestudeerd.
Literatuurstudie
Er zijn 9 (wetenschappelijke) publicaties gevonden die ingaan op de verschillen tussen starters,
overnemer of opvolgers. Bij gebrek aan directe studies zijn daarnaast 28 publicaties verzameld, die
betrekking hebben op de slaag- en faalfactoren bij overname en opvolging.
Vraagstelling
Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen starters, overnemers en opvolgers en welke factoren
verhogen de slaagkans bij overname en opvolging?
Resultaten
De uitkomsten uit de verschillende studies geven een vrij eenduidig beeld. Personen met meer
werkervaring, ondernemers- en managementervaring, branchekennis en een hoger inkomen kiezen
eerder voor overname dan het starten van hun eigen bedrijf. Daarbij valt op dat overnemers doorgaans
hoger zijn opgeleid dan opvolgers, maar lager zijn opgeleid dan starters. Bij de entry keuze moeten we
bedacht zijn op de verschillen per branche, want daar waar hoge toetredingsdrempels aanwezig zijn of
de startkosten hoog zijn, daar is overname waarschijnlijker dan starten.
Ook meer specifieke ondernemerscompetenties zijn van belang voor het welslagen van een overname
of opvolging, zoals een goede relatie met de verkoper, marktbewustzijn, flexibiliteit,
doorzettingsvermogen en het kunnen leiden van veranderingen. Daarnaast zijn deze kenmerken van
belang het realiseren van de financiering van een overname. Voorts spelen timing van de aankoop, het
hebben van enig eigen kapitaal en de marktsituatie een rol van betekenis.
Voor familieopvolging geldt dat opvolgers vanuit eigen interesse en alleen bij gebleken geschiktheid,
goed opgeleid en met (externe) ervaring een grotere kans van slagen hebben. Van hen en van
overnemers van een voormalig familiebedrijf wordt veel gevraagd bij veranderingen en vernieuwingen,
daar bij familiebedrijven doorgaans grotere weerstanden bestaan tegen veranderingen.