Samenvatting

Managementsamenvatting
Aanleiding:
Deze scriptie gaat in op de huidige transitie in de Nederlandse maatschappij en hoe binnen de ruimtelijke ordening omgegaan moet worden met de veranderingen binnen deze transitie. De maatschappij gaat de komende jaren op veel manieren veranderen: dankzij de vergrijzing krijgen we een andere bevolkingssamenstelling, door de economische crisis moet de overheid noodgedwongen taken afstoten of goedkoper uitvoeren en tussen de verschillende partijen (overheden, burgers, ondernemingen) is het vertrouwen weg.
Hoe gaat het nu verder? Wat moet er gebeuren om overheden, burgers, woningcorporaties en alle andere actoren te laten aanpassen aan de veranderde maatschappij, zonder dat de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in Nederland verloren gaat? In deze scriptie is een antwoord gezocht.

Doel:
Het doel is om een nieuwe methode te ontwikkelen die een bewoner van een woonwijk in staat stelt meer regie te krijgen over het reilen en zeilen van de eigen wijk, in samenwerking met private partijen en de gemeente. De methode moet zich richten op de sociale en economische aspecten van een wijk, die op een langere termijn tot fysiekruimtelijke ontwikkelingen kunnen leiden.
De verschillende partijen moeten herontdekken wat hun nieuwe rollen en kansen zijn in woonwijken, omdat dit nieuw vertrouwen schept tussen de verschillende partijen.

Methoden:
Er is gekozen om het onderzoek te kaderen tot suburbane woonwijken uit de jaren '70 en '80, waaronder ook de momenteel veelbesproken bloemkoolwijken vallen. Ruimtelijk is de kadering beperkt tot de Amersfoortse woonwijken uit deze periode tot aan de Vinex: Bieshaar, Schothorst Noord, Zielhorst en Kattenbroek. De landelijke relevantie van suburbane woonwijken uit deze periode is dat er in totaal ruim één miljoen woningen staan.
Voordat er een passend antwoord is gevonden op de gestelde hoofdvraag, is er inventariserend onderzoek gedaan naar historische en huidige maatschappelijke trends in de woonwijken uit de jaren '70 en '80 en op landelijk niveau. Al snel bleek dat er veel parallellen met het verleden te maken zijn. Onder andere de trends dat burgers meer inspraak eisen en overheden hun taken heroverwegen. Op wijkniveau is dit terug te zien doordat overheden buurtcentra sluiten en de openbare ruimte minder intensief gaan beheren, zo ook in Amersfoort.

De volgende stap was analyse van de specifieke wijken in Amersfoort. Daaruit bleek dat de wijken veel gelijkenissen hebben, maar ook op veel punten verschillen. Sociaaleconomisch zijn de wijken van gemiddeld (Schothorst Noord) tot rijk (Kattenbroek, Bieshaar), fysiek gaat het van echte bloemkoolwijk (Bieshaar), tot aan een kunstwerk (Kattenbroek), etc. Na deze analyse is ervoor gekozen om een methode te ontwikkelen die in theorie op al deze wijken toepasbaar is, waarbij de verschillen tussen de wijken geen probleem vormen voor toepassing van de methode.
Met de resultaten van dit onderzoek is gezocht naar relevante methodes voor wijkontwikkelingen die leiden tot meer zelfstandige woonwijken. Een belangrijke referentie werd gevonden in de ABCD benadering. Deze is ontwikkeld voor Amerikaanse achterstandswijken en wordt veelvuldig in Groot-Brittannië toegepast. Deze benadering gaat uit van de al aanwezige kwaliteiten om op basis daarvan ontwikkelingen op gang te brengen. Door deze benadering om te zetten naar het onderwerp van deze scriptie, is de ReViEW-methode ontstaan.

Resultaat:
De ReViEW-methode is een methode gericht op het behalen van het gewenste doel van de zelfsturende woonwijk in een context waarin nog weinig grote problemen zijn. Door middel van het doorlopen van de fases van het model wordt er voor gezorgd dat deze problemen ook in de toekomst uitblijven en de wijk zich wapent tegen de externe bedreigingen. Dit wordt gedaan door alle partijen die een belang hebben in een woonwijk mee te laten denken hoe ze deze veranderingen kunnen opvangen. Dit geeft het verdwenen vertrouwen terug, levert besparing op voor overheden en laat ook de betrokkenheid zien van private partijen.
De ReViEW-methode gaat niet om een eindbeeld, maar om een proces waarbij alle betrokkenen invloed uit kunnen oefenen op de ontwikkeling van een wijk.