Samenvatting

In dit afstudeeronderzoek is gekeken naar hoe reizigers aan een zitplaats in de trein geholpen kunnen worden met behulp van een verandering in gedrag. Deze onderzoeksvraag is geformuleerd naar aanleiding van eerder onderzoek dat STBY deed voor NS en ProRail, waaruit bleek dat een belangrijke behoefte onder treinreizigers een zitplaats is. Een voor de hand liggende oplossing zou zijn om meer of langere treinen te laten rijden zodat er voldoende zitplaatsen zijn in de trein. Dit is niet altijd mogelijk en kost bovendien veel geld. Vandaar dat de oplossing gezocht wordt in de hoek van de verspreiding van reizigers in de trein. Omdat reizigers met een routine vaak in dezelfde coupé stappen en reizigers die geen routine hebben vaak niet goed weten waar ze zich moeten opstellen op het perron om een zitplaats te hebben, wordt in het ontwerp van het dynamische middel dat de oplossing moet bieden voor het probleem, gekeken naar hoe een verandering in gedrag kan zorgen voor een optimale verspreiding in de trein. Eerst is gekeken naar de onderwerpen gedrag, keuzestrategieën, beïnvloedings-modellen, infographics en verschillende gedragstypes van treinreizigers. Uit het eerdere onderzoek van STBY is gebleken dat een onderscheid te maken is tussen reizigers in een frequente reis en in een incidentele reis. Het verschil zit onder andere in het hebben ontwikkeld van een routine of kennis hebben van het reistraject. NS heeft van februari tot en met april 2013 een proef gedaan met instapinformatie. Via een app en led-scherm op station Den Bosch kregen reizigers informatie over de lengte van de trein, de drukte per coupé (aangegeven middels kleurcodering) en de treinsamenstelling (1e- en 2e klas; stiltecoupé; fiets- en rolstoelingangen). Tijdens deze proef is door STBY onderzoek gedaan naar de tevredenheid met de middelen (iNStApp en het nieuwe scherm)en gebruik ervan door reizigers. In dit afstudeeronderzoek is naast deskresearch gebruik gemaakt van contextual en usability interviews met treinreizigers. De conclusies van het beantwoorden van de deelonderwerpen hebben geleid tot het formuleren van vier guiding principles. Deze zijn leidend in het ontwerp proces. Geconcludeerd is dat het voor treinreizigers belangrijk is dat de informatie betrouwbaar en juist moet zijn. Om dit te bereiken is het onder andere belangrijk de informatie laagdrempelig, visueel en makkelijk interpreteerbaar te presenteren. Dit moet ertoe leiden dat treinreizigers hun wachtplaats op het perron kunnen bepalen zodat zij in alle rust kunnen instappen en de zitplaatsen zo optimaal mogelijk gebruikt worden.