Samenvatting

Aanleiding Kanker is na hart- en vaatziekten de tweede doodsoorzaak in Nederland. Kanker en
de behandeling hiervan hebben een tal van negatieve bijwerkingen. Vermoeidheid is de
meestvoorkomende bijwerking van de kankerpopulatie na chemotherapie en heeft een grote
invloed op kwaliteit van leven. Het is aangetoond dat regelmatige lichaamsbeweging de
negatieve effecten van de behandeling van kanker deels kan tegen gaan. Spieratrofie is een
bijwerking van chemotherapie die veel voorkomt. Met dit inzicht zou je verwachten dat
krachttraining een belangrijk onderdeel is van een oncologische revalidatie. Echter zijn de
meeste revalidatieprogramma's gericht op aërobe training.
Doel Het doel van deze literatuurstudie is om de waarde van krachttraining ten opzichte van de
huidige veel toegepaste aërobe training te onderzoeken. De onderzoeksvraag daarbij luidt: 'Wat
is het effect van krachttraining op kwaliteit van leven en vermoeidheid bij overlevenden van
kanker die behandeld zijn met chemotherapie?' Daarnaast zijn de conclusies van de auteurs over
de haalbaarheid en veiligheid van krachttraining in de oncologische revalidatie meegenomen.
Methode Er is voor deze literatuurstudie naar RCT's en CT's gezocht in de Engelstalige
databanken Pubmed, Embase en Cochrane Library. De volgende trefwoorden zijn als MESHtermen
gebruikt: 'cancer', 'cancer survivors', 'exercise', 'resistance training', 'endurance
training', 'quality of life' en 'fatigue'. De methodologische kwaliteit van de gevonden studies is
beoordeeld met de PEDro-score. Om evidentie van de interventies aan te tonen is een 'bestevidence
synthese' uitgevoerd. De klinische toepasbaarheid van de bevindingen van de studies is
geëvalueerd met de Checklist klinische relevantie. De maximale score op deze lijst is vijf punten.
Resultaten Als resultaat van de zoekstrategie zijn 52 relevante artikelen gevonden. Na selectie
op inclusiecriteria bleken 7 studies geschikt te zijn, 4 RCT's en 3 CT's. Vijf studies hadden
kwaliteit van leven én vermoeidheid als uitkomstmaat, twee studies alleen kwaliteit van leven. In
vijf studies werd het effect van de combinatie van kracht- en duurtraining onderzocht op
kwaliteit van leven en/of vermoeidheid en in twee studies werd gekeken naar het effect van
alleen krachttraining op kwaliteit van leven en/of vermoeidheid. In de controlegroep werd
duurtraining of geen interventie toegepast, of geen gebruik gemaakt van een controlegroep. Zes
van de zeven studies vonden een significante verbetering van kwaliteit van leven. Vier van de
zeven studies vonden een significante vermindering van vermoeidheid. De methodologische
kwaliteit van de RCT's is goed (PEDro-score > 6) en de geïncludeerde CT's zijn van redelijke
kwaliteit (PEDro-score > 4). Op de Checklist klinische relevantie scoren vier studies de
maximale score van 5 punten, twee studies scoren 4 punten en een studie scoort 3 punten.
Conclusie Uit de resultaten van deze review blijkt dat er sterk bewijs is voor het positieve effect
van een combinatie van kracht- en duurtraining op kwaliteit van leven bij overlevenden van
kanker die behandeld zijn met chemotherapie. Er blijkt dat er gering bewijs is voor het effect van
kracht- en duurtraining op de vermindering van vermoeidheid bij overlevenden van kanker.
Daarnaast blijkt dat er gering bewijs is voor het effect van krachttraining op kwaliteit van leven
en tevens gering bewijs voor het effect van krachttraining naast duurtraining op vermindering
van vermoeidheid. Echter er is meer onderzoek nodig om de optimale trainingsparameters van
krachttraining te bepalen. De auteurs van drie studies beschrijven dat krachttraining haalbaar en
veilig is voor overlevenden van kanker.