Samenvatting

Aanleiding: tension-type headache (TTH) heeft wereldwijd de hoogste prevalentie van alle subtypen hoofdpijn. Hoewel er binnen het gebied van de fysiotherapie verschillende methoden gebruikt worden voor de behandeling van TTH, bestaat er nog onvoldoende bewijs om de effectiviteit van fysiotherapie op TTH bij volwassenen te ondersteunen of te verwerpen. Doel: onderzoeken wat de effectiviteit van Craniocervicale training is, vergeleken met Myofascial release en vijf andere fysiotherapeutische interventies op de frequentie van TTH bij volwassenen. Methode: er is naar systematische reviews en gerandomiseerde klinische trials (RCT's) gezocht in databases Pubmed, PEDro en Cochrane. De volgende zoektermen zijn gebruikt: "tension-type headache", "trigger points", "physiotherapy", "effectiveness" en "efficacy". Alleen RCT's waarin fysiotherapeutische interventies werden onderzocht, zijn geselecteerd. Resultaten: er zijn één systematische review en vijf RCT's geïncludeerd. De systematische review beschrijft een overzicht van fysiotherapie en manuele therapie bij TTH en aanbevelingen voor vervolgonderzoek. Vier van de geïncludeerde RCT's zijn van methodologisch goede kwaliteit (PEDro-score 6 of hoger) en één RCT is van redelijke kwaliteit (PEDro-score 4).
De studies zijn in vijf verschillende landen uitgevoerd, de interventies waren per studie verschillend voor zowel de interventie- als de controlegroepen en het aantal deelnemers liep zeer uiteen. De studies besloegen verschillende periodes, variërend van 16 tot 36 weken. Bij vier van de vijf studies werden, naast de hoofdpijnfrequentie, een aantal andere uitkomstmaten gebruikt, waaronder hoofdpijnintensiteit en quality of life. Alle interventies, behalve acupunctuur, zorgen voor een daling in de frequentie van TTH. Craniocervicale training en Myofascial release lijken het meest effectief vanwege het hoge percentage 'responders' (patiënten bij wie de hoofdpijnfrequentie met minimaal 50% afneemt). De resultaten van Myofascial release zijn alleen direct na de interventieperiode gemeten. Bij Craniocervicale training werd bij de follow-upmeting, zes maanden na de interventieperiode, een afname in de hoofdpijnfrequentie gezien van 80-100% bij 48% van de patiënten uit de interventiegroep. Conclusie: Myofascial release en Craniocervicale training bewerkstelligen als enige twee interventies een klinisch relevante afname in de hoofdpijnfrequentie (meer dan 50%). Myofascial release geeft resultaten op de korte termijn, direct na de interventieperiode. Craniocervicale training biedt goede perspectieven op langere termijn, bij follow-up na zes maanden. Positional release therapy en medicamenteuze behandeling doen de hoofdpijnfrequentie op korte termijn significant afnemen.
Relaxatietraining en oefentherapie zorgen voor een afname van de hoofdpijnfrequentie op de langere termijn (zes maanden).
Fysiotherapie zoals beschreven in het artikel van Torelli, Jensen, & Olesen (2006) bewerkstelligt een significante afname van de hoofdpijnfrequentie na de interventieperiode. De conclusies over de klinisch relevante resultaten berusten elk slechts op één studie; nader onderzoek naar die interventies is sterk aan te raden.