Samenvatting

Een onderzoek naar de rol van de provincie Utrecht in het vraagstuk omtrent de actuele veranderingen en toenemende leegstand in detailhandel.

Welke rollen zijn mogelijk en welk ruimtelijk en/of wettelijk instrumentarium kan daarbij het best gebruikt worden?
Aan de hand van beleidsanalyses, literatuurstudies en interviews met experts uit de praktijk is naar een antwoord gezocht op deze vragen en worden aanbevelingen gedaan aan de provincie Utrecht.
In
april
2014
stond
in
heel
Nederland
ongeveer
2,7
miljoen
vierkante
meter
winkelruimte
leeg,
een
behoorlijke
toename
van
300.000m2
vergeleken
met
2013.
De
stijging
van
het
aantal
winkelvierkantemeters
dat
echt
in
gebruik
is,
neemt
dan
ook
voor
het
eerst
af,
met
een
daling
van
40.000
vierkante
meter
winkelvloeroppervlak
in
het
afgelopen
jaar
(Stijnenbosch,
2014).
Uit
het
koopstromenonderzoek
2014-­‐2015
dat
door
I&O
research
(i&o
research,
2015)
voor
de
provincie
Utrecht
is
uitgevoerd
blijkt
dat
tot
en
met
2014
de
leegstand
binnen
de
provincie
Utrecht
is
toegenomen
tot
165.00m2.
Dit
komt
neer
op
een
procentuele
stijging
van
46
procent
t.o.v.
2011.
Uit
onderzoek
van
Q&A
research
&
consultancy
(Q&A
Research
&
Consultancy,
2015)
wordt
verwacht
dat
binnen
de
Provincie
Utrecht,
tot
2030
de
leegstand
in
detailhandel
met
ongeveer
9
%
tot
25%
zal
toenemen
in
vergelijking
met
2014.
Wanneer
er
geen
actie
wordt
ondernomen
zal
dit
kunnen
leiden
tot
een
flinke
toename
van
de
leegstand
en
daarmee
de
achteruitgang
van
de
leefbaarheid
van
kernen
binnen
de
Provincie
Utrecht.
Oorzaken
van
de
steeds
meer
toenemende
winkelleegstand
binnen
de
provincie
Utrecht
en
ook
binnen
heel
Nederland
zijn:
verschuivingen
in
de
detailhandel,
nieuwe
vormen
van
detailhandel
zoals
pick-­‐up
points,
de
veranderende
vestigingswensen
van
bedrijven,
en
de
missmatch
tussen
vraag
en
aanbod
die
ontstaan
is.
Deze
ontwikkelingen
maken
dat
provincies
in
toenemende
mate
een
rol
en
positie
zoeken
ten
aanzien
van
detailhandelsbeleid.
De
Provincie
Utrecht
is
zoekende
naar
op
welke
wijze
hier
invulling
aan
gegeven
kan
worden.
Ter
onderbouwing
van
de
discussie
over
de
toekomstige
positie
van
de
detailhandel
en
(provinciale)
beleidsvorming
heeft
de
provincie
Utrecht
behoefte
aan
inzicht
in
de
mogelijkheden
en
oplossingsrichtingen
voor
het
eventueel
te
voeren
beleid,
de
rol
van
de
provincie
Utrecht
binnen
deze
problematiek
en
de
uitvoeringsmogelijkheden.
Na
literatuuronderzoek,
beleidsanalyses
en
interviews
met
experts
en
ervaringsdeskundigen
worden
hieronder
mijn
aanbevelingen
en
adviezen
ten
aanzien
van
de
rol
van
de
provincie
Utrecht
binnen
de
problematiek
detailhandel
in
de
provincie
Utrecht
verder
toegelicht.
Uit
mijn
onderzoek
is
gebleken
dat
er
behoefte
is
aan
duidelijkheid
en
kennis.
Daarom
kan
de
provincie
Utrecht
bijdragen
aan
kennisgeneratie
en
kennisdeling.
Daarnaast
is
het
uiteindelijk
een
provinciaal
belang
wanneer
in
kernen
en
binnensteden
leegstand
binnen
de
detailhandelsstructuur
ontstaat
en
zo
de
leefbaarheid
van
steden
achteruit
gaat.
Volgens
mij
ligt
er
dus
weldegelijk
een
rol
bij
de
provincie
als
het
gaat
om
het
behoud
van
vitale
dorpen
en
steden,
wat
tevens
het
uitgangspunt
is
binnen
de
provinciale
ruimtelijke
structuurvisie
en
verordening
van
de
provincie
Utrecht.
Belangrijk
om
te
onthouden
is
dat
de
problematiek
primair
bij
de
gemeente
ligt.
De
problematiek
is
lokaal
en
divers
van
aard,
waardoor
de
provincie
niet
per
winkelgebied
kan
bepalen
dat
er
geen
winkel
meer
bij
mag.
Wel
kan
de
provincie
binnen
deze
problematiek
een
sterke
faciliterende,
en
daarmee
ondersteunende
en
agenderende
rol
pakken,
waardoor
het
voor
gemeenten
makkelijker
wordt
om
de
situatie
onder
controle
te
krijgen
en
de
winkelstructuren
aantrekkelijker
te
maken
voor
de
consument.
Dit
door
te
voldoen
aan
de
veranderende
wensen
en
nieuwe
soorten
van
winkelen
die
momenteel
voor
de
consument
belangrijk
zijn.
Voor
de
provincie
is
het
van
belang
om
nu
in
te
grijpen
voordat
de
ontwikkelingen
zo
snel
gaan
dat
gemeenten
achter
de
feiten
aan
gaan
lopen.
Door
nu
te
investeren
in
kennisdeling
en
ondersteuning
kan
de
provincie
de
winkelstructuur
juist
sterker
maken
en
er
voor
zorgen
dat
de
provincie
Utrecht
een
van
de
voorlopers
is
op
het
gebied
van
“nieuwe”
winkelgebieden
en
hoog
bezoekersaantal
waarbij
geen
winkel
meer
leeg
staat.