Samenvatting

Door de verschuiving van een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving heeft er ook voor de burger met een zorgbehoefte een verandering plaatsgevonden. Voor de burger met een zorgbehoefte die langer zelfstandig thuis zal blijven wonen, betekent deze verschuiving dat er een groter beroep wordt gedaan op zijn omgeving. Diegene waar de burger met een zorgbehoefte in zijn eigen omgeving een beroep op doet, wordt de mantelzorger genoemd. De rol van de mantelzorger wordt door de ontwikkeling naar een participatiesamenleving steeds zwaarder.
Het ondersteunen van de mantelzorger in de thuissituatie is dan ook een veelbesproken onderwerp binnen zorgorganisaties, welzijnsorganisaties en gemeenten. Dit geldt ook voor de zorgorganisatie XXXX. Organisatie XXXX heeft met haar thuiszorgteams een groot marktaandeel in de gemeente Teylingen, één van de gemeenten in de Duin- en Bollenstreek en biedt onder andere zorg aan chronisch zieken en/of dementerende ouderen. In de regio Duin- en Bollenstreek bieden naast Organisatie XXXX verschillende zorgorganisaties, welzijnsorganisaties en particuliere initiatieven, mantelzorgondersteuning. Hoe sluit het aanbod nu aan op de behoefte van de mantelzorger? Hoe kan XXXX in een vroegtijdig stadium de mantelzorger ondersteunen zodat de mantelzorger de zorg langer volhoudt?
De doelstelling van deze scriptie is het invulling geven op de centrale onderzoeksvraag: Op welke wijze kan Organisatie XXXX met een vroegtijdige ondersteuning van de mantelzorger bewerkstelligen dat deze de zorg langer kan volhouden?
Op basis van eerder onderzoek was de verwachting dat het ontwikkelen van een nieuw product het antwoord is op deze vraag. Het onderzoek geeft echter andere inzichten. De uitkomsten van dit onderzoek leiden niet tot de ontwikkeling van een nieuw product, maar leiden tot een advies. Dit advies richt zich op het verbeteren van de informatievoorziening en signaleringsfunctie in een vroegtijdig stadium en het versterken van de verwijsfunctie. Hierdoor ontstaat een basis om reeds aanwezige diensten en producten beter in te zetten en wordt wellicht pas daarna een aanvullend product respijtzorg opportuun.
De mantelzorgers geven in de interviews en focusgroepdiscussies aan weinig bekend te zijn met de mogelijkheden. Zij hebben wel behoefte aan ondersteuning, maar zullen niet snel om hulp vragen, omdat zij zich hierover schuldig voelen. Organisatie XXXX kan voor de mantelzorger in de thuissituatie van waarde zijn door meer aandacht voor de mantelzorger te hebben en onuitgesproken behoeften te signaleren. Daarnaast kan Organisatie XXXX in een vroeg stadium in het zorgproces de informatievoorziening verbeteren over het ziekteproces zodat de mantelzorger zich beter op de toekomst kan voorbereiden. Het is van belang dat de organisatie een goede interne vraagbaak faciliteert, waar medewerkers, mantelzorgers en cliënten hun vragen kunnen stellen over de mogelijkheden van diensten en producten van respijtzorg en algemene vragen over mantelzorgondersteuning.
Het onderzoek voor deze scriptie bestond uit vier semigestructureerde interviews en twee focusgroepdiscussies waarin mantelzorgers hun ervaringen hebben gedeeld en antwoord hebben gegeven op vragen die de centrale vraag van dit onderzoek beantwoorden. De ervaringen en antwoorden zijn geanalyseerd. Zowel de centrale vraag als de deelvragen zijn beantwoord.