Samenvatting

Per 1 januari 2015 is de nieuwe Wmo 2015 in werking getreden. Deze nieuwe wet brengt een aantal veranderingen met zich mee. Een van de veranderingen is dat burgers, per 1 januari 2015 ondersteuning kunnen aanvragen bij de gemeente waarin zij wonen. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het vergroten van de zelfredzaamheid en participatie van de burgers. Elke gemeente organiseert de aanvragen van de Wmo op haar eigen manier. De gemeenten Rotterdam en Dordrecht kiezen voor het inzetten van de sociale wijkteams. Zorgbelang Zuid-Holland heeft van cliënten van de sociale wijkteams vragen ontvangen over de waarborging van persoonlijke gegevens door de sociale wijkteams. De doelstelling van dit onderzoek is het beschrijven van de gebruikte privacyprotocollen van de sociale wijkteams in de gemeenten Rotterdam en Dordrecht voor Zorgbelang Zuid-Holland. Er wordt duidelijkheid gecreëerd over welke protocollen er gebruikt worden. Tevens wordt er gekeken naar de verschillen in de privacyprotocollen tussen de twee gemeenten. Daarnaast wordt het gebruik van de protocollen door de leden van de sociale wijkteams in de praktijk onderzocht. Daarom luidt de centrale vraag: “Hoe waarborgen de sociale wijkteams van de gemeenten Rotterdam en Dordrecht de privacy van hun cliënten?”

Om deze vraag te beantwoorden is gebruikgemaakt van de onderzoeksmethoden documentanalyse en halfopen interviews. Verschillende privacyprotocollen zijn geanalyseerd en verwerkt in analyseschema’s. Voor de interviews is gebruikgemaakt van een topiclijst. De interviews zijn opgenomen, gecodeerd en aan de hand van labels verwerkt in de resultaten. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat de gemeente Rotterdam, in tegenstelling tot de gemeente Dordrecht, werkt met één gezamenlijk privacyprotocol. In de gemeente Dordrecht werken de professionals nog met de privacyprotocollen van hun moederorganisatie. Tijdens het analyseren van de privacyprotocollen bleek dat er weinig verschillen zijn tussen de privacyprotocollen. De verschillen die er zijn, komen tot uitdrukking in de uitzonderingen op de privacywaarborging. Voor de gemeente Rotterdam is een voorwaarde voor het doorbreken van de privacywaarborging dat de veiligheid van de burger in gevaar is. Eén organisatie die actief is in het wijkteam in gemeente Dordrecht, heeft eveneens veiligheid van de burger als voorwaarde voor een uitzondering opgenomen in het privacyprotocol. Twee overige organisaties vinden het verantwoord om de privacywaarborging te schenden indien dit in het kader van een goede behandeling kan worden verdedigd.

Uit de resultaten van de interviews is gebleken dat de leden van de wijkteams op de hoogte zijn van het privacyprotocol, wat erin staat en wat de uitzonderingen zijn. De wijkteamleden in gemeente Dordrecht zijn van mening dat het ontbreken van een gezamenlijk privacyprotocol het uitvoeren van de taken niet in de weg staat. Desondanks is het gewenst om één privacyprotocol aan te houden, zodat de professional en de burger alle informatie op één plek kan terugvinden. Tevens zijn de professionals in de gemeente Rotterdam van mening dat het privacyprotocol weinig verschilt van de privacyprotocollen van hun moederorganisaties. Dit betekent dat er weinig verschillen zijn in de manier van privacywaarborging. Wijkteamleden van beide gemeenten hebben aangegeven dat zij niet weten in hoeverre de privacyprotocollen te begrijpen zijn voor de burger. De burgers die gebruikmaken van de diensten van de sociale wijkteams, zijn niet allemaal de Nederlandse taal machtig. Daar komt bij dat de privacyprotocollen niet in eenvoudige taal zijn opgesteld. Tevens hebben de respondenten over de angst van bepaalde organisaties in het wijkteam en de vertrouwenscrisis van de burger ten opzichte van de wijkteams gesproken.

Om de gewenste situatie te bereiken zijn er drie aanbevelingen gedaan. Deze aanbevelingen zijn:
1. Stel een in eenvoudige taal geschreven handreiking op voor de burgers in Engels, Turks, Arabisch en Pools.
2. Stel vertrouwenspersonen aan die de talen Engels, Turks, Arabisch en Pools machtig zijn.
3. Richt een onafhankelijk comité op voor vragen en/of klachten van de burgers.