Samenvatting

De afdeling Sociaal juridische Dienstverlening van de gemeente Den Haag Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten bestaat onder andere uit advies- en informatiemedewerkers, consulenten maatschappelijke ondersteuning en sociaal raadslieden. Deze afdeling helpt Haagse burgers de weg te wijzen in de ingewikkelde wet- en regelgeving op sociaal- juridisch gebied. Momenteel is de gemeente Den Haag bezig met het veranderen van het werkproces voor de consulenten maatschappelijke ondersteuning rond de gesprekken met klanten. In het kort komt het erop neer dat deze functie wordt geknipt in drie specialisaties. Eén van die specialisaties is de beslagspecialisatie. Op dit moment vallen de werkzaamheden rond beslag onder het taakgebied van de sociaal raadslieden. Deze verandering is geen eenvoudige klus. Het is belangrijk dat de sociaal raadslieden hun kennis onder andere op het gebied van beslag kunnen overdragen aan de consulenten maatschappelijke ondersteuning.
Op een deel van het inkomen van schuldenaren mogen deurwaarders geen beslag leggen. Dit is de zogenaamde ‘beslagvrije voet’. De hoogte hiervan is afhankelijk van de huishoudsituatie, zorgkosten, woonkosten en leeftijd. Het doel van dit rapport is het ontwikkelen van een instructiemap voor de consulenten maatschappelijke ondersteuning van de gemeente Den Haag die werkzaam zijn in de beslagspecialisatie.
In dit rapport staat de volgende vraag centraal:
Op welke wijze kunnen de sociaal raadslieden van de gemeente Den Haag SZW, afdeling Sociaal Juridische Dienstverlening hun kennis over beslag overdragen aan de consulenten maatschappelijke ondersteuning?
Om de centrale vraag te beantwoorden is gebruik gemaakt van de onderzoeksmethode interviewen. Er zijn interviews afgenomen met zowel sociaal raadslieden als consulenten maatschappelijke ondersteuning. Naar aanleiding van de bevindingen, die te vinden zijn in de hoofdstukken 4 en 5, is geconcludeerd dat de consulenten in de beslagspecialisatie allereerst algemene kennis over het onderwerp beslag moeten krijgen. Onder algemene kennis wordt verstaan dat de consulenten op de hoogte moeten zijn van de definitie van beslag en de verschillende vormen van beslaglegging. De relevante wetsartikelen moeten daarbij tevens de revue passeren.
De consulenten dienen stapsgewijs de juiste kennis te vergaren door zich te verdiepen van algemeen naar bijzonder. Een van de meeste voorkomende vorm van beslag waarmee de sociaal raadslieden te maken hebben is beslag op loon of uitkering. Om deze reden moeten de consulenten in staat zijn om een juiste berekening van de beslagvrije voet te maken om te bezien of de beslaglegging juridisch gezien is toegestaan. Het is belangrijk dat de consulenten zich realiseren dat de berekening van de beslagvrije voet geen invuloefening is. De berekening hangt namelijk af van verschillende individuele factoren en verschilt daarom van geval tot geval. Verder dienen de consulenten in de beslagspecialisatie op de hoogte te zijn van de knelpunten en bijzonderheden die zich in de praktijk kunnen voordoen en hoe zij daarmee kunnen omgaan.
De sociaal raadslieden vinden dat zij betrokken moeten worden bij de overdracht van de taken rond beslag naar de consulenten maatschappelijke ondersteuning die werkzaam zijn in de beslagspecialisatie. De betrokken partijen dienen volgens hen gebruik te maken van de kwaliteit die binnen de eigen dienst aanwezig is. De consulenten maatschappelijke ondersteuning zijn het met de sociaal raadslieden eens dat zij om te beginnen algemene kennis over beslag moeten krijgen. Daarnaast willen ze in staat zijn om een juiste berekening van de beslagvrije voet te maken en willen ze op de hoogte zijn van alle bijzonderheden die zich in de praktijk kunnen voordoen. In de eerste periode hebben de consulenten behoefte aan een vaste sociaal raadsman of vrouw die de rol van coach op zich neemt.
Aan het einde van dit rapport worden enkele aanbevelingen gedaan die gebaseerd zijn op de resultaten die uit het onderzoek voortvloeien. Aanbevolen wordt om de bijgevoegde (concept) instructiemap te gebruiken voor de consulenten die werkzaam zijn in de beslagspecialisatie. Deze instructiemap bestaat uit verschillende hoofdstukken die aansluiten op de resultaten van dit onderzoek. Aanbevolen wordt om in de startfase van de beslagspecialisatie in ieder geval in de eerste twee maanden twee vaste sociaal raadslieden in te zetten als coach. De twee vaste raadslieden zullen bij de gesprekken van de consulenten zitten om hen te begeleiden. Tot slot wordt aanbevolen om scholingen te verzorgen door de sociaal raadslieden over beslagrecht.