Samenvatting

Dit onderzoek richt zich op de problematiek van echtscheidingen waar basisscholen in Nederland mee te maken kunnen krijgen. In samenwerking met de directie en leerkrachten van de Koningin Julianaschool te Heerjansdam zijn de knelpunten als gevolg van echtscheidingen die zij in de dagelijkse praktijk ervaren in kaart gebracht. Doel van dit onderzoek is het leveren van een bijdrage aan de kennis omtrent de problematiek van echtscheidingen voor leerkrachten van de Koningin Julianaschool. Deze kennis kan worden gebruikt om het schoolbeleid ten opzichte van echtscheidingen aan te passen en de huidige knelpunten als gevolg van echtscheidingen te beperken.
Dit onderzoek maakt een tweedeling in kennis over echtscheidingen. Er wordt gekeken naar zowel de achterliggende factoren van deze problematiek, als naar adequate methoden om met de hieruit volgende knelpunten om te kunnen gaan. Voor het onderzoeken van zowel de achterliggende factoren van de problematiek als voor methoden om met deze knelpunten om te kunnen gaan zijn professionals die zijn aangesloten bij Stichting Kinderen in echtscheidingsituaties (KIES) benaderd. Deze professionals krijgen dagelijks te maken met de problematiek die met echtscheidingen gepaard kan gaan. Met behulp van deze KIES-professionals zijn mogelijke oorzaken van de huidige knelpunten als gevolg van echtscheidingen in kaart gebracht. Op dit moment doen zich op de Koningin Julianaschool knelpunten voor ten opzichte van gescheiden ouders, knelpunten ten opzichte van kinderen van gescheiden ouders en knelpunten als gevolg van een gebrek aan kennis over de wet- en regelgeving omtrent echtscheidingen. Bij het onderzoeken van mogelijke oorzaken hiervan is er dan ook onderscheid gemaakt in deze categorieën.
Ten opzichte van gescheiden ouders doen zich op dit moment met name knelpunten voor als gevolg van een gebrek aan erkenning en herkenning van de problematiek van echtscheidingen. Voor leerkrachten van de Koningin Julianaschool is het dan ook van belang om inzicht te krijgen in het proces dat ouders na een echtscheiding doormaken, dit wordt ook wel een rouwproces genoemd. Gescheiden ouders doorlopen hierbij verschillende fases die ook worden doorlopen wanneer een dierbare komt te overlijden. Iedere fase gaat met andere emoties gepaard, waardoor iedere fase wordt gekenmerkt door bepaald gedrag. Om het gedrag van gescheiden ouders beter te kunnen begrijpen is het dan ook van belang om inzicht te krijgen in het verloop van dit rouwproces. Hierbij dient in acht te worden genomen dat beide ouders zich afzonderlijk van elkaar in verschillende fases van dit rouwproces kunnen bevinden, waardoor het gedrag en de emoties van gescheiden ouders uiteen kunnen lopen. Erkenning en herkenning van dit rouwproces stelt de leerkrachten van de Koningin Julianaschool in staat om op een adequate manier om te gaan met knelpunten ten opzichte van gescheiden ouders die zich op dit moment voordoen.
Ten opzichte van kinderen van gescheiden ouders is het eveneens van belang dat leerkrachten van de Koningin Julianaschool inzicht krijgen in de emotionele gevolgen van een echtscheiding op een kind en de rol die een leerkracht hier tijdens een echtscheidingsproces in speelt. Ook kinderen doorlopen het rouwproces dat gescheiden ouders doorlopen. Dit proces verloopt veelal niet parallel, het kind kan zich in een andere fase van het rouwproces bevinden dan zijn of haar ouders. Erkenning en herkenning van dit rouwproces en de bijbehorende emoties stelt de leerkrachten van de Koningin Julianaschool in staat kinderen van gescheiden ouders optimale begeleiding te kunnen bieden.
Nadat de mogelijke oorzaken van de huidige knelpunten als gevolg van echtscheidingen in kaart zijn gebracht zijn er verschillende methoden opgesteld om met deze knelpunten om te gaan. Deze methoden bieden handvatten voor leerkrachten van de Koningin Julianaschool om met deze knelpunten om te gaan en om hun kennis op het gebied van de wet- en regelgeving omtrent echtscheidingen te verbreden. Deze methoden zijn geconcretiseerd in een echtscheidingsprotocol dat door de Koningin Julianaschool kan worden opgenomen in haar beleid.