Samenvatting

Rijkswaterstaat West Nederland Zuid heeft in 1986 een ijsstrategie geschreven die beschrijft welke waterlichamen wel open gebroken moeten worden tijdens ijsbezetting en welke niet. De keuzes uit dit beleidsstuk zijn gedateerd. De vraag luidt dan ook: Hoe ziet een mogelijke actualisatie van de ijsstrategie eruit. Met dit onderzoek wordt getracht deze vraag te beantwoorden, en de kwaliteit van een nieuw of het huidige beleid te behouden en onderbouwen. Om de vraag te kunnen beantwoorden wordt gebruik gemaakt van veel literatuur van bekende instanties/onderzoekers zoals Deltares en Rijkswaterstaat. Daarnaast vormen gesprekken en interviews met experts uit het werkveld een bron van informatie. Tot slot wordt er ook informatie verkregen uit een modelstudie, waarin een waterbewegingsmodel vorstperiodes simuleert.

Uit het onderzoek is gebleken dat de keuzes die gemaakt zijn in de ijsstrategie goed zijn onderbouwd, het verzekeren van de waterveiligheid is het primaire doel van de ijsstrategie. De strategie is om het Haringvliet, het Hollands Diep en in strenge vorstperiodes de Nieuwe Merwede egaal dicht te laten vriezen, voor de waterveiligheid is dit de beste keuze, de strategie kan dit goed onderbouwen. In mindere mate is bevaarbaarheid tijdens vorstperiodes ook een doel van de strategie, zo houden ijsbrekers tijdens ijsbezetting een vaargeul open van de Amer naar de Dordtse Kil en de Volkeraksluizen. Op de bovengenoemde wateren geldt in een vorstperiode echter wel een vaarverbod, dit is echter geen groot probleem voor de binnenvaart.

De effecten van Klimaatverandering, de energietransitie en ruimtelijke aanpassingen in het watersysteem zijn onderzocht. Hieruit is gebleken dat de watertemperatuur gaat veranderen vanwege de klimaatverandering en energietransitie. Het toekomstige klimaat alleen zorgt voor een stijging in de watertemperatuur, echter is gebleken dat zodra koelwaterlozingen afnemen als gevolg van de energietransitie de watertemperatuur alsnog kan zakken. De toekomstige afname van deze koelwaterlozingen is echter sterk afhankelijk van economische ontwikkelingen, en schetst daarom een onzeker toekomstbeeld. De ruimtelijke aanpassingen zoals de rivierverruiming in de Noordwaard polder en de waterberging op het Volkerak-Zoommeer zijn ook beschreven en onderzocht. Per ruimtelijke aanpassing is beschreven wat mogelijke risico’s tijdens vorstperiodes zijn. Hieruit is gebleken dat de kans op een strenge vorstperiode en het inzetten van een Ruimte voor de Rivier maatregel erg klein is. Daarnaast zijn deze maatregelen erg robuust ontworpen waardoor kruiend/drijvend ijs geen probleem is, aldus experts.

De effecten van ijsbezetting zijn met behulp van een modelstudie bepaalt, hieruit is gebleken dat er opstuwing optreedt zodra er een vast ijsdek ligt op het Haringvliet, Hollands Diep en Nieuwe Merwede, zoals beschreven is in de strategie. Deze opstuwing is vooral merkbaar op de Waal, bovenstrooms vanaf Werkendam. De gemeten opstuwing zorgt echter niet voor extreem hoge waterstanden.

Al met al is de ijsstrategie nog actueel en is een vernieuwing dus niet nodig. Vanwege de onzekerheid die gemoeid is met het verloop van de toekomstige watertemperatuur is een vervolgonderzoek naar de toepasbaarheid van de ijsstrategie in de verre toekomst echter wel aan te raden. Ook bleek uit de discussie en de aanbevelingen dat een groter belangenonderzoek in meer detail de wensen en behoeftes van de stakeholders in kaart kan
brengen. Voor de modelstudie is een waterbewegingsmodel gebruikt, dit model vereist nog een uitgebreide kalibratie om de resultaten accuraat te maken. Ook wordt er aangeraden dat Deltares het waterbewegingsmodel, wat vanuit Sobek 3 naar Delft 3D FM geconverteerd is, nader onderzoekt. Tijdens de conversie zijn er namelijk een aantal fouten geconstateerd, deze zijn uitgebreid beschreven in de bijlage van het beroepsproduct.