Samenvatting

De informatie over het effect van graafschade op de stabiliteit van de dijk door dieren zoals muskusratten, bevers, muizen, mollen en rode Amerikaanse rivierkreeften is bij het hoogheemraadschap van Rijnland en andere waterschappen erg gefragmenteerd of zelfs niet beschikbaar. Het doel van dit onderzoek is om deze informatie te bundelen en inzicht te geven op het effect van de dierenholen op de stabiliteit van de dijk. Door te achterhalen wat het effect van de graafschade is op de dijk, wordt voor de beleidsmakers van het hoogheemraadschap van Rijnland duidelijk hoe groot het risico op falen van de dijk is vanwege de graafschade.
De verschillende diersoorten, hun leefgebied, de graafactiviteiten en de geometrie van de holen is aan de hand van een literatuurstudie uitgelegd in dit onderzoek. Om te testen of de holen met elkaar in verbinding staan, zoals uit de literatuur naar voren komt, is er een veldonderzoek gehouden in de Middelburg-Tempelpolder binnen het gebied van het hoogheemraadschap van Rijnland. Het eerste deel van het onderzoek werden de dierenholen in kaart gebracht door op 5 uitgekozen trajecten in de polder langs zowel binnenzijde als buitenzijde de dijk te inspecteren. Het tweede deel van het onderzoek werden bij de meest kansrijke holen rookbommen afgestoken om de verbinding tussen de holen aan te tonen.
Op de vijf uitgekozen dijktrajecten zijn 17 gevallen van graafschade opgemerkt. Eén van de vijf dijktrajecten had verscheidene holen van muskusratten, muizen, mollen en één rode Amerikaanse rivierkreeft. Vier muizenburchten zijn gebruikt om rookbommen af te steken. Dankzij de rook zijn de verbindingen aangetoond als ook nieuwe holen ontdekt. Door de rook is de oppervlakte opgemeten van het dijktraject dat verzwakt is door dierenholen. Aan de hand van de oppervlakte en de kennis over de diepte van de holen vanuit de literatuur is het mogelijk om het aantal weggegraven zand te berekenen.
Om een meer precies beeld te krijgen wat het effect van de graafschade is op de stabiliteit van de dijk, is verder onderzoek met behulp van de rookbommen en een berekening aan de hand van de Bishop methode nodig. Het berekende aantal weggegraven zand kan schematisch worden weergegeven als een gat in de dijk en zo kan de stabiliteitsfactor berekent worden voor een situatie met dierenholen in de dijk.