Samenvatting

Sinds de nieuwe Jeugdwet die in 2015 is ingesteld, heeft er een transformatie plaatsgevonden
in de verdeling van de jeugdzorg in Nederland. Elke regio moest voorzien worden van een
expertteam die in staat is om out-of-the-box te denken en snel een passend advies kan geven op
een zorgvraag waarin het kind als cliënt centraal staat. Binnen het expertteam Groningen
worden ouders niet of nauwelijks betrokken omdat zij hierbij een aantal knelpunten
tegenkomen.
Het doel van dit onderzoek is het ontwerpen van een tool voor professionals die handvatten
biedt om ouders beter te betrekken bij de trajecten van het expertteam van Groningen. De
hoofdvraag luidt: “Hoe kan het expertteam Groningen de ouder(s) zo goed mogelijk betrekken
bij het traject op een manier dat er gestreefd wordt naar een gedeelde verklarende analyse?”.
Met de verklarende analyse wordt een overzicht bedoeld wat het expertteam gebruikt om de
gedragspatronen van het kind als cliënt en de gezinsfactoren in kaart te brengen.
Om antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag zijn de vijf fasen van de design thinking
methode doorlopen: empathize, define, ideate, prototype en test. Binnen deze fasen zijn er desk
research, observaties, interviews en brainstormsessies uitgevoerd. Uit de deskresearch bleek dat
de betrokkenheid van ouders belangrijk is omdat zij van grote invloed zijn op de ontwikkeling
van het kind. Er zijn verschillende manieren om dit de doen, bijvoorbeeld door middel van een
gezinsplan en gedeelde besluitvorming. Uit de observaties van de casusbesprekingen van het
expertteam en de interviews met twee experts kwamen knelpunten naar voren, zoals tijdsdruk,
onbekwaamheid van ouders en visieverschillen. Door middel van brainstormsessies met ouders
en experts en interviews met experts van andere regio’s zijn ideeën verzameld, zoals meer
gesprekken voeren met ouders en het inzetten van een ervaringsdeskundige, die verwerkt zijn
in de tool.
Ideeën om ouders te betrekken zijn vooral gefocust op het voorop stellen van de behoeften en
verwachtingen van ouders en hen hier meer ruimte voor te geven in het traject. Dit kan gedaan
worden door ouders mee te nemen in het aanmeldformulier en een voorgesprek te voeren om
de wensen en verwachtingen van ouders in kaart te brengen. Ouders zouden altijd mogelijkheid
moeten krijgen om bij de casusbespreking aanwezig te zijn. Door ouders de helft van de
bespreking aanwezig te laten zijn om hun verhaal te doen, blijft er ook tijd over voor een
professionele afweging. Daarnaast kunnen experts de drie stappen van choiche, decision en
option talk binnen het principe van shared decision making opvolgen. Tot slot wordt ter
discussie gesteld dat het prototype in de praktijk nog niet getest is en er daarom nog niet gesteld
kan worden of deze werkt. Er wordt aanbevolen om bij anderstaligen een tolk in te schakelen
en de besproken thema’s, inclusief de verklarende analyse, in begrijpelijke taal op ouders over
te brengen. Tevens wordt aanbevolen dat ouders die niet aanwezig willen zijn, een brief kunnen
schrijven of een vertrouwenspersoon uit hun netwerk kunnen inzetten. Wanneer ouders
behoefte hebben aan steun van een vertrouwenspersoon buiten de therapeutische omgeving,
kan een ervaringsdeskundige ingezet worden om naast de ouder te staan gedurende het traject.