Samenvatting

De wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) zijn enorm lang en is daarom een actueel onderwerp dat steeds meer landelijke aandacht krijgt. Momenteel staan er zo’n 90.000 mensen op de wachtlijst voor psychische hulp bij de GGZ (Hesdahl, 2021). Deze mensen moeten langer dan 14 weken wachten op hun behandeling (Algemene Rekenkamer, 2020). Dit overschrijdt de gestelde treeknorm. Dat is de maximaal aanvaardbare wachttijd van een persoon met psychische klachten, vastgesteld door verzekeraars en zorgverleners. Voor wachtenden zijn deze lange wachttijden erg vervelend. Naast dat de wachttijden vervelend zijn voor de cliënten is het aannemelijk dat dit ook als belastend wordt ervaren door behandelaren. Ook bij Lentis, een grote GGZ organisatie in het Noorden van Nederland, zijn de aanmeldingswachttijden voor sommige afdelingen te hoog. Dit kan oplopen tot meer dan 20 weken en bij sommige SGGZ-teams/ locaties zelfs tot wel 10 – 12 maanden (Lentis, 2022). Daarom is Lentis begin 2020 gestart met het ontwikkelen van het E-health programma Wacht Actief. Wacht Actief is een E-Health programma voor mensen die zich hebben aangemeld bij Lentis en nog wachten op hun intakegesprek. Omdat er nog niks bekend is over de ervaringen van behandelaren met betrekking tot de wachttijd van cliënten en het programma Wacht Actief is het noodzakelijk dit in kaart te brengen.

Het doel van dit onderzoek is de ervaringen van de behandelaren met betrekking tot de wachttijd van hun cliënten in kaart te brengen en te onderzoeken of het programma Wacht Actief een positieve bijdrage kan leveren aan de start van een behandeling. Hiervoor zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: ‘Wat zijn de ervaringen van behandelaren met betrekking tot de wachttijd van de cliënten?’ en ‘Hoe zouden behandelaren Wacht Actief willen inzetten voor een betere start van de behandeling?’ met een deelvraag: ‘Wat zijn de ervaringen van behandelaren met het programma Wacht Actief?’. Een betere start van een behandeling is hierbij het versnellen of verbeteren van het intake proces.
Methode
Er is gekozen om voor dit kwalitatieve onderzoek het methodologische framework the Hutter-Hennink Qualitative Research Cycle te gebruiken (Hennink et al., 2020). Om antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvragen zijn semigestructureerde diepte-interviews afgenomen bij een tiental behandelaren die werkzaam zijn in een van de volgende drie afdelingen van Lentis: PsyQ Depressie, PsyQ Zwolle en Centrum Integrale Psychiatrie. Deze behandelaren hadden verschillende disciplines.
Resultaten
Uit de interviews bleek dat behandelaren de huidige wachttijden als problematisch en veel te lang ervaren. Hiermee gaan een aantal emoties gepaard zoals frustratie, onmacht, emotionele druk en wachtlijstschaamte. De behandelaren voelen zich echter niet persoonlijk verantwoordelijk voor deze situatie en proberen zich er niet te veel in te verdiepen. Verder hebben de meeste behandelaren beperkte kennis over het programma Wacht Actief, maar ze vinden het wel een mooi initiatief. Het voelt voor hen goed om iets aan te bieden aan cliënten die op de wachtlijst staan zodat zij zich gezien en gehoord voelen.
Conclusie en aanbevelingen
De behandelaren verwachten positieve effecten door het gebruik van Wacht Actief op (de start van) de behandeling. En zijn bereid om dit programma in te zetten om de start van een behandeling beter of sneller te laten verlopen. Er wordt aanbevolen om vervolgonderzoek te doen naar de effecten van het gebruik van Wacht Actief tijdens de wachttijd en om de behandelaren beter te informeren over het programma Wacht Actief via presentaties of workshops.