Samenvatting

De sociaal werkers in het sociaal wijkteam Zwolle Zuid hebben aangegeven dat de werkwijze
omtrent vroegsignalering van schulden niet efficiënt en duurzaam is. Zij komen laat met de
inwoner in contact wanneer de schulden al hoog zijn en er veel geregeld moet worden om deze
geldproblemen te kunnen aanpakken. De sociaal werkers gaven aan dat de manier waarop de
inwoners worden benaderd naar aanleiding van een RIS-melding (Raadsinformatiesysteem),
niet outreachend genoeg is. In dit adviesrapport is het onderzoek naar het huidige gebrek aan
outreachende hulpverlening voor inwoners met schulden in de gemeente Zwolle te lezen. Het
benadrukt de noodzaak van het implementeren van outreachende benaderingen om deze
kwetsbare doelgroep effectiever te kunnen ondersteunen. Daarnaast wordt vastgesteld dat het
sociaal wijkteam en schuldhulpverlening niet goed samenwerken. Dit hindert een holistische
aanpak van schuldenproblemen.
Voor het onderzoek is gebruikgemaakt van de methode Design Thinking. Deze
onderzoeksmethode sluit goed aan bij het praktijkonderzoek in sociaal werk. Design thinking is
een gestructureerde en mensgerichte benadering om creatieve oplossingen te ontwikkelen die
echt waarde toevoegen voor gebruikers. Het is een waardevol instrument voor het oplossen van
complexe problemen in het sociaal domein, omdat het creativiteit, teamwerk en voortdurende
verbetering stimuleert (Van ‘T Veer et al., 2020).
Er is een literatuurstudie gedaan naar de doelgroep en naar de manier waarop hulpverlening
wordt aangeboden voor inwoners met schuldenproblematiek. Er is onderzocht hoe de
gemeente Zwolle omgaat met deze problematiek door middel van interviews. Er zijn
verschillende professionals en een inwoner geïnterviewd om zo veel mogelijk informatie over de
problematiek te vergaren. Ook is er bij het sociaal wijkteam Zwolle Zuid geobserveerd hoe het
probleem zich dagelijks afspeelt. Oorzaken hiervan zijn de manier waarop de inwoner met
schulden wordt benaderd en de samenwerking tussen de afdeling schuldhulpverlening en het
sociaal wijkteam. Inwoners met schulden hebben vaak complexe behoeften die verder gaan dan
alleen financiële ondersteuning. Outreachende benaderingen zijn essentieel om deze groep te
bereiken en te helpen, omdat ze de drempel verlagen voor het zoeken naar hulp en
ondersteuning bieden op verschillende leefgebieden, zoals huisvesting, gezondheid en
werkgelegenheid.
Vanuit een opdracht van de Hanzehogeschool heeft er een moreel beraad plaatsgevonden
waarbij deze problematiek is besproken. De deelnemers hieraan waren sociaal werkers met
verschillende expertises en schuldhulpverleners. In dit moreel beraad is de problematiek
besproken en vanuit diverse invalshoeken belicht. Aan de hand van de informatie die wij hebben
verzameld vanuit theorie en de praktijk hebben wij verschillende tools uitgewerkt en een
prototype ontwikkeld. We hebben dit prototype besproken met onze opdrachtgever en de
sociaal werkers om te bepalen of het prototype voldoet aan de ontwerpeisen. Door middel van
dit gesprek hebben wij feedback ontvangen en ons prototype aangepast.
Het product dat is ontwikkeld is een BrigdeAlert (BA-melding). ‘Bridge’ verwijst naar het
verbinden van verschillende instanties, in dit geval de schuldhulpverlening en het sociaal
wijkteam, en ‘Alert’ geeft aan dat er een belangrijke melding of signaal wordt verzonden. Het is
een e-mail die vanuit de schuldhulpverlening wordt gestuurd naar het sociaal wijkteam naar
aanleiding van een RIS-melding. De voorwaarden van deze BA-melding zijn dat er één RIS-
melding binnen is gekomen van de woningbouw, waarin is te zien dat de inwoner een
huurachterstand heeft van twee maanden of een opeenvolgende RIS-melding. Dit betekent dat
de inwoner twee maanden een betalingsachterstand heeft bij bijvoorbeeld de
energiemaatschappij en twee maanden later een achterstand bij bijvoorbeeld de
zorgverzekering. De schuldhulpverlener heeft na verschillende contactpogingen geen contact
kunnen leggen met de inwoner en zoekt daarom de samenwerking op met het sociaal wijkteam.
Het product zal geïntroduceerd worden door de onderzoekers bij Fatiha el Hamdaoui,
afdelingshoofd van het sociaal wijkteam. Ook is het advies om de BA-melding en de
samenwerking met het sociaal wijkteam regelmatig te evalueren zodra de pilot van start is
gegaan