Samenvatting

Ieder mens heeft behoefte om ergens bij te horen en om waardering te ontvangen van
anderen (Remmerswaal, 2013). Voor leerlingen in een klas is dat niet anders; ook zij zijn op
zoek naar hun plek binnen de groep en spelen deze behoeften een grote rol. De motivatie
vanuit deze behoeften resulteert vaak in ander gedrag vergeleken met een situatie wanneer
leerlingen alleen in de klas zouden zitten. Groepsgedrag kan tot situaties leiden die ten koste
kunnen gaan van de prestaties of het welzijn van leerlingen, maar klassen kunnen ook
positief groepsgedrag vertonen, waardoor het leef- en leerklimaat in de klas in positieve zin
wordt bevorderd. Een docent kan actief de leiding nemen in een klas om het groepsproces
op een positieve manier te laten verlopen (Stichting School & Veiligheid, z.d.).
Kennis van groepsdynamica kan dus een waardevolle bijdrage leveren aan het werk van
docenten. De opdrachtgever, een Kindercentrum in Hilversum, kwam daarom op een nieuw
idee wat betreft de uitbreiding van haar trainingaanbod, omdat het hen opviel dat
groepsdynamica een onderbelicht aspect is van het onderwijs. De opdrachtgever wenste het
volgende: ‘Ontwerp een training voor vakdocenten in het voortgezet onderwijs die hen meer
leert over groepsdynamica in de klas zodat zij groepsprocessen in een klas beter kunnen
begrijpen en bijsturen waardoor zij positief groepsgedrag in de klas kunnen stimuleren.’ Het
doel van de training is om docenten handvatten en kennis aan te reiken, zodat zij positief
groepsgedrag in de klas kunnen stimuleren.
Door middel van literatuuronderzoek en interviews is de huidige situatie van vakdocenten
verkend, is onderzocht wat de gewenste situatie voor hen is en welke leerdoelen
vakdocenten na het volgen van de training dienen te behalen. Verder is er onderzocht op
welke wijze de training didactisch het beste kan worden vormgegeven om de gewenste
situatie te bereiken en hoe de training kan worden geëvalueerd om na te kunnen gaan of de
leerdoelen zijn behaald. Op basis van deze onderzoeksresultaten is het draaiboek van de
training ontwikkeld.