Samenvatting

Inleiding
De bevolking wordt steeds ouder en de groep mensen met chronische ziektes wordt steeds groter. Het aantal zorgvragen stijgt. Technologie speelt een steeds grotere rol in de zorg, dit biedt de mogelijkheid om de zelfstandigheid van patiënten te behouden/vergroten. Quantified Self is in opkomst, steeds meer mensen voeren zelfstandig gezondheidsmetingen uit. De activity tracker, of in dit onderzoek specifiek de FitBit, maakt dit mogelijk. Wat echter nog onbekend is, is waarom deze trend nog niet massaal in de zorg wordt ingezet.
Methode
Dit kwalitatieve onderzoek brengt de houding, oftewel de gedragsintentie, van de zorgmedewerkers van het Dialyse Centrum Groningen in kaart ten aanzien van het toepassen van de FitBit voor dialyse patiënten. Door middel van een literatuurstudie zijn de toepassingsmogelijkheden van de FitBit onderzocht en gebruikt als topiclijst voor de semi-gestructureerde interviews. De steekproef bestond uit twaalf respondenten, waarvan acht dialyse verpleegkundigen en vier afdelingsassistenten van de vier locaties. De verdeling van de respondenten is een juiste weerspiegeling van de praktijksituatie.
De respondenten hebben de FitBit een week gedragen en zijn daarna aan de hand van semi-gestructureerde interviews individueel geïnterviewd. De uitgetypte interviews zijn daarna gecodeerd middels het programma Atlas.ti.
Resultaten
Uit de literatuur is gebleken dat er een grote beschikbaarheid aan activity trackers is en dat deze valide en betrouwbaar zijn, echter is er weinig bekend over het toepassen van de FitBit in de gezondheidszorg. Oudere mensen met een chronische ziekte kunnen veel gezondheidsvoordelen ervaren door fysieke activiteit. De FitBit zou hier een middel voor kunnen zijn. De respondenten hebben voorafgaand en na het testen van de FitBit hun verwachting aangegeven op een schaal van één tot tien. Gemiddeld was het vooraf een 6,1 en nadat zij de FitBit zelf hadden ervaren een 5,6. Deze cijfers geven aan dat de verwachting dat de FitBit een succes wordt voor dialyse patiënten vrij laag is. Dit komt omdat de respondenten de FitBit ongeschikt vinden voor het grootste gedeelte van de patiëntencategorie. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de meeste patiënten ouder zijn en om die reden vaak moeite met techniek hebben of geen smartphone bezitten. Een aantal respondenten benoemt dat veel dialyse patiënten moeilijk te motiveren zijn om te bewegen, omdat de ziektelast van het dialyseren erg hoog is. Tevens vonden de respondenten de FitBit onprettig en soms zelfs pijnlijk om de pols. De drukplek die de FitBit achter laat zou gevaarlijk kunnen zijn voor patiënten met diabetes, wat onder dialyse patiënten veel voor komt. Daarnaast werd het als nadeel ervaren dat de FitBit in het Engels en een klein scherm heeft. Toch vonden vrijwel alle respondenten de FitBit makkelijk in gebruik. Een groot voordeel wat genoemd werd is dat het bijhouden van vochtintake heel gemakkelijk is met de FitBit, wat zeer goed van pas kan komen bij dialyse patiënten met een vochtbeperking. De stappenteller functie wordt verwacht de grootste bijdrage te leveren aan het motiveren van patiënten.
Discussie en conclusie
Een kanttekening van de resultaten is dat per locatie de sociaal economische status van de patiënten erg verschillend is. Dit maakt dat de resultaten niet volledig geschikt zijn voor elke individuele locatie. Ook wordt verwacht dat dialyse medewerkers positiever zijn tegenover het toepassen van techniek in de zorg dan algemene zorgmedewerkers.
Ondanks bovengenoemde nadelen geven de respondenten aan dat als de praktijksituatie uitwijst dat gebruik van de FitBit de patiënt gezondheidsvoordelen oplevert, dat zij er dan wel mee zouden willen werken. Wel zou hierbij een scholing nodig zijn voor de medewerker die de patiënten bij het gebruik van de FitBit zouden gaan begeleiden. Meer dan de helft van de respondenten vindt het begeleiden van de patiënten hierbij een taak voor de diëtiste.