Samenvatting

Inleiding: Multipele Sclerose (MS) is de meest voorkomende, niet-traumatische neurologische ziekte onder jongvolwassenen. De ziekte kwam in Nederland in 2012 naar schatting bij 1 op de 1.000 mensen voor. Het beloop is progressief en onvoorspelbaar. De meest voorkomende klacht bij MS-patiënten is vermoeidheid. Tussen de 76% en 92% van de patiënten ervaart vermoeidheid. Vermoeidheid is van grote invloed op het dagelijks leven. Er wordt steeds meer bewijs gevonden voor een positieve relatie tussen activiteit en vermindering van vermoeidheidsklachten. Het doel van deze studie is dan ook om te onderzoeken welke fysiotherapeutische behandelmethode, bestaande uit de training van uithoudingsvermogen en/of kracht, het meest positieve effect heeft op de vermoeidheid van MS-patiënten.
Methode: Er is systematisch gezocht in twee databases: PubMed en Cochrane. Criteria voor inclusie van studies waren: studies met ambulante deelnemers, met de diagnose MS en de studies moesten gepubliceerd zijn in het Engels, Duits of Nederlands. Criteria voor exclusie van studies waren: studies ouder dan 10 jaar. De geïncludeerde studies zijn beoordeeld door middel van de PEDro-schaal. De verkregen PEDro-scores zijn gebruikt voor de ‘Best-Evidence Synthese’ (BES) om de studies te analyseren. De effectgrootte is handmatig per studie berekend wanneer deze nog niet in de studie zelf berekend was.
Resultaten: Er zijn in totaal zes Randomized Controlled Trials en één cross over trial geïncludeerd. Deze zijn allemaal van hoge kwaliteit (PEDro ≥ 4). Volgens de BES is er sprake van sterke evidentie voor krachttraining, conditietraining en kracht- en conditietraining. In totaal zijn 448 deelnemers geïncludeerd, verdeeld over zeven studies. In drie studies werd gekeken naar krachttraining, in twee studies werd het effect van conditietraining onderzocht en in vier studies werd er gekeken naar een combinatie van kracht- en conditietraining. Significante verschil is gevonden in alle interventies. Een effectgrootte ≥ 0,8 in combinatie met een significant verschil werd gevonden in twee studies, één in krachttraining en één in de conditietraining.
Conclusie: Deze review laat een gering positief bewijs zien van het trainen van kracht en/of uithoudingsvermogen om vermoeidheid te verminderen bij MS-patiënten. In zowel de krachtinterventies als in de conditie- interventies zijn statistisch significante verbeteringen gevonden. De vermoeidheid was echter nog steeds aanwezig na de interventieperiode.
Samenvatting ook in het Engels.